Helsińska Fundacja Praw Człowieka złożyła opinię przyjaciela sądu w postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka dotyczącym obniżenia emerytur funkcjonariuszy służb mundurowych, którzy pełnili służbę w okresie PRL (Raboszuk, Dzioba i Pastuszka przeciwko Polsce, Nr 231/22, 5126/22, 5449/22). Skarżącym obniżono emerytury na podstawie przepisów wprowadzonych do polskiego ustawodawstwa przez ustawę z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin.
W opinii przyjaciela sądu HFPC wskazała na poważne wątpliwości co do przebiegu procesu legislacyjnego (procedowanie projektu w trakcie posiedzenia w Sali Kolumnowej, tj. z wykluczeniem z uczestnictwa opozycji) oraz na krytyczne opracowania w przedmiocie konstytucyjności przepisów przedstawione Sejmowi i Senatowi. W dalszej części opinii HFPC podniosła pewne argumenty, które mogą mieć znaczenie dla oceny przez ETPC legalności i proporcjonalności ingerencji w prawa emerytalne byłych funkcjonariuszy. Należy do nich zaliczyć m.in.: obniżenie emerytur wiele lat po przemianach ustrojowych, mimo przeprowadzenia podobnej obniżki w 2009 r., także w odniesieniu do funkcjonariuszy, którzy przeszli pozytywnie weryfikację w 1990 r.; brak zindywidualizowanej oceny czynów konkretnych funkcjonariuszy; stosowanie przepisów ustawy do osób pełniących służbę w bardzo szerokiej kategorii podmiotów, niekoniecznie związanych z prześladowaniem demokratycznej opozycji i w oderwaniu od czasu, w którym osoby te pełniły służbę; wprowadzenie maksymalnej wysokości emerytury lub renty mundurowej dla takich osób (jako średniej emerytury lub renty z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych), co może oddziaływać na słusznie nabyte prawa emerytalne wypracowane przez służbę w demokratycznej Polsce.
Złożona opinia przyjaciela sądu jest kolejnym z działań Fundacji podjętych w sprawie redukcji emerytur funkcjonariuszy służb mundurowych, którzy pełnili służbę w okresie PRL. Fundacja wydała w 2021 r. raport analizujący praktykę stosowania przepisów wprowadzonych ww. nowelizacją. Ponadto w tym samym roku Fundacja złożyła opinię przyjaciela sądu w sprawie Bieliński przeciwko Polsce, Nr 48762/19, dotyczącej przewlekłości postępowań zainicjowanych odwołaniami od decyzji zmniejszających świadczenia emerytalne. Sprawa ta zakończyła się wyrokiem w 2022 r., w którym ETPC wziął pod uwagę także opinię HFPC.
