30 lipca 2021 r. we wrocławskiej izbie wytrzeźwień zmarł Dmytro Nikiforenko. Przed śmiercią mężczyzna miał być bity i duszony przez funkcjonariuszy. Blisko dwa lata później rozpoczął się proces w sprawie, a na ławie oskarżonych zasiadło dziewięć osób – policjantów i pracowników izby. Na prośbę Fundacji rodzinę zmarłego reprezentuje adw. Krzysztof Budnik. Fundacja złożyła również opinię przyjaciela sądu i obserwuje postępowanie. 4 października 2023 r. portal ONET zamieścił nagranie z monitoringu, które przedstawia okoliczności śmierci mężczyzny.
Śmierć na izbie wytrzeźwień
Na początku września na łamach wrocławskiej Gazety Wyborczej ukazał się reportaż Jacka Harłukowicza Śmierć Ukraińca we Wrocławiu. Pół godziny katorgi w izbie wytrzeźwień, opisujący śmierć 25-letniego Dmytra Nikiforenki. Jeszcze w dniu publikacji reportażu w sprawie interweniowała HFPC. Skierowaliśmy pisma do Komendanta Wojewódzkiego Policji i Prokuratora Okręgowego w Świdnicy, w których podkreśliliśmy obowiązek rzetelnego i wszechstronnego wyjaśnienia sprawy i pociągnięcia winnych do odpowiedzialności. Szczególne wątpliwości Fundacji wzbudziło opisywane w mediach bicie mężczyzny i – jak wynika z publikacji – nieproporcjonalne i nieuzasadnione stosowanie wobec niego środków przymusu bezpośredniego oraz wyłączenie kamer nasobnych przez funkcjonariuszy. Fundacja zwróciła się również do adw. Krzysztofa Budnika z prośbą o reprezentowanie pro bono rodziny zmarłego.
AKTUALIZACJA: Portal Onet opublikował 4 października 2023 r. nagranie z wrocławskiej izby wytrzeźwień, gdzie w lipcu 2021 r. zmarł Dmytro Nikiforenko. Na nagraniu widać dokładnie okoliczności śmierci mężczyzny. Artykuł można przeczytać tutaj: KLIK (ostrzegamy, że nagranie jest przeznaczone dla widzów pełnoletnich, ukazane są na nim drastyczne sceny przemocy).
Dziewięć osób na ławie oskarżonych
W lutym 2023 r. wpłynął akt oskarżenia w sprawie śmierci 25-latka. Oskarżonym – policjantom i pracownikom izby wytrzeźwień – prokuratura zarzuciła pobicie ze skutkiem śmiertelnym, przekroczenie uprawnień, znęcanie się nad osobą pozbawioną wolności, narażenie na niebezpieczeństwo i nieumyślne spowodowanie śmierci, dopuszczenie do znęcania się i poplecznictwo. W środę 31 maja 2023 r. rozpoczął się proces. Fundacja będzie obserwowała tę sprawę.
HFPC do sądu: prawnokarna ocena powinna realizować wymogi wynikające z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka
Na pierwszej rozprawie złożyliśmy opinię przyjaciela sądu, w której przedstawiliśmy standardy praw człowieka odnoszące się do prawa do życia i zakazu tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania. Fundacja odniosła się w tym zakresie do art. 2 i 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka czy Konwencji w sprawie zakazu tortur.
Odnieśliśmy się również do obowiązków proceduralnych, jakie ciążą na państwie w razie podejrzenia naruszenia prawa do życia lub zakazu tortur. Jak podkreśla Trybunał, brak adekwatnego i efektywnego postępowania w takich wypadkach czyniłby prawa o fundamentalnym znaczeniu nieskutecznymi w praktyce, a co za tym idzie – mógłby prowadzić w niektórych przypadkach do nadużywania uprawnień przez funkcjonariuszy państwowych. Zobowiązanie do prowadzenia z urzędu sprawnych i niezależnych postępowań, jeśli tylko zaistnieją podstawy, by sądzić, że dojść mogło do tortur, wynika również z art. 12 Konwencji w sprawie zakazu tortur. Podkreśla się bowiem, że bezkarność sprawców stanowi jedną z głównych przyczyn ciągłego występowania tortur i niewłaściwego traktowania.
Fundacja odnotowała również, że postępowania w sprawach o możliwe naruszenia prawa do życia lub zakazu tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania przez funkcjonariuszy Policji nie zawsze w praktyce odpowiadają wytycznym. Poważne zaniepokojenie w tej kwestii wyraził Komitet Przeciwko Torturom, który zwrócił uwagę na przypadki spraw, w których „funkcjonariusze, którym przedstawiono zarzuty popełnienia przestępstw, nie zostali skazani”, jak również odnotował, że „osoby, które doznały obrażeń ze strony policji mają największe szanse na uzyskanie sprawiedliwości jedynie w przypadku złożenia skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka”. Komitet wydał w związku z tym rekomendację, by prowadzone były sprawne, efektywne i bezstronne postępowania w sprawie wszystkich zarzutów dotyczących tortur i złego traktowania oraz wszystkich zgonów osób pozbawionych wolności, a także zapewnienie kary współmiernej do wagi popełnionych czynów.
