HFPC wysłała do Ministerstwa Spraw Zagranicznych uwagi do proponowanej ustawy o wykonywaniu wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Wskazała w nich m.in. na potrzebę rozszerzenia zakresu oddziaływania proponowanej ustawy.
W swojej opinii Fundacja zwróciła uwagę na wagę przedmiotowego projektu, wskazując, że jest on niezbędny dla pełnej realizacji postanowień art. 9 Konstytucji, zgodnie z którym Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. „Bardzo istotne jest, aby polskie dobre praktyki w zakresie wykonywania wyroków ETPC znalazły zakotwiczenie ustawowe, a nie zależały wyłącznie od dobrej woli osób piastujących stanowiska organów władzy publicznej” - wskazuje Maciej Nowicki, prezes HFPC oraz przewodniczący zarządu European Implementation Network, sieci organizacji pozarządowych zajmujących się wykonywaniem wyroków ETPC.
Jednocześnie HFPC podniosła, że omawiana ustawa powinna określać reguły postępowania również w sprawie orzeczeń oraz decyzji pochodzących od innych ciał międzynarodowych, takich jak Komitet Praw Człowieka ONZ. „W naszej ocenie budowany mechanizm powinien mieć charakter kompleksowy i obejmować także, choćby w minimalnym zakresie, inne mechanizmy skargowe, których stroną jest Polska” – podkreśla adw. Marcin Wolny, prawnik HFPC.
W odniesieniu do krajowej procedury wykonywania wyroków ETPC, Fundacja wskazała na konieczność wykorzystania w większym stopniu organizacji pozarządowych, w tym włączenia ich w proces dyskutowania sposobu wykonania poszczególnych orzeczeń Trybunału w Strasburgu. „W tym kontekście zwróciliśmy uwagę na stworzenie rozwiązań umożliwiających zaproszenie przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego do udziału w posiedzeniach Zespołu do spraw Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz organizowanie procesu konsultacji opracowanych przez Polskę planów działań, przed ich przedłożeniem Komitetowi Ministrów Rady Europy. „Taki krok odpowiadałby zaleceniom Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy przyjętymi po szczycie w Rejkiawiku. Rekomendowały one wzmocnienie systemu ochrony praw człowieka poprzez m.in. szersze wykorzystanie organizacji społecznych w monitorowaniu zgodności systemu krajowego z Konwencją oraz orzeczeniami Trybunału” – tłumaczy Wolny.
HFPC zwróciła także uwagę na konieczność nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego i stworzenie w nim możliwości wznowienia postępowania w wypadkach, w których potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską. Podkreśliła przy tym, że takie uregulowanie powinno uwzględniać specyfikę postępowania cywilnego oraz konsekwencje związane ze stabilnością obrotu prawnego. „Niemniej, tego rodzaju ograniczenia nie powinny funkcjonować w postępowaniach, w których jednostka dochodzi odpowiedzialności cywilnej od organów państwa lub tych, które noszą cechy quasi-karne. W tym ostatnim kontekście wymienić można chociażby postępowania prowadzone na gruncie ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich oraz sprawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób” – wskazuje Wolny.
