Rząd zawarł ugodę ze związkiem zawodowym w postępowaniu przed ETPC. Sprawa dotyczyła zakazania przez sąd działalności związkowej aż do zakończenia procesu spółki ze związkiem. ETPC zaakceptował ugodę stron. Polska ma zapłacić związkowcom 12 000 euro.
Działania OZZ „Inicjatywa Pracownicza”
Sprawa dotyczyła Ogólnopolskiego Związku Zawodowego „Inicjatywa Pracownicza” założonego przez pracowników firmy Aelia Polska Sp. z o.o., prowadzącej ogólnokrajową sieć sklepów na lotniskach. Związek organizował pikiety oraz rozpowszechniał materiały informujące o nadużyciach, których w ocenie pracowników dopuszczał się pracodawca.
Związkowcy rozprowadzali m.in. ulotkę opisującą, jak pracownicy sklepów Aelii musieli stać 10‑12 godzin dziennie, ich grafiki pracy były zmieniane w ostatniej chwili, nie mieli zapewnionej odzieży roboczej, byli lekceważeni. „Voucher etycznego konsumenta” zawierał też informację, że kiedy pracownicy zaczęli działać w związku zawodowym, ich lider został zwolniony z pracy. Ulotka zachęcała klientów Aelii do wyrażenia dezaprobaty dla nieetycznego postępowania firmy i poparcia dla wolności zgromadzeń pracowników.
Sąd zakazuje działalności związkowej
W 2014 roku spółka Aelia skierowała przeciwko związkowi zawodowemu pozew o ochronę dóbr osobistych, zarzucając, że związkowcy swoimi działaniami naruszyli dobre imię firmy. Spółka zażądała również udzielenia zabezpieczenia na czas trwania sporu.
Sąd Okręgowy w Poznaniu przychylił się do wniosku spółki i zakazał związkowi zawodowemu na rok – czyli maksymalny ustawowy termin – publikowania jakichkolwiek materiałów dotyczących zarzutów wykorzystywania, represji oraz zastraszania pracowników z powodu ich działalności w związku. Sąd zakazał również „na czas niezbędny do rozstrzygnięcia istoty sprawy” rozpowszechniania „Vouchera etycznego konsumenta” oraz biuletynu związkowego. Na taki sam okres sąd zabronił organizowania związkowi zawodowemu pikiet związanych z podnoszonymi zarzutami, a także używania znaku towarowego firmy.
Skarga i ugoda przed ETPC
Związek zawodowy w skardze do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zarzucił, że zakazanie jego działalności skierowanej przeciwko firmie Aelia stanowiło bezprawną i nieuzasadnioną ingerencję w wolność słowa (art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka) i wolność stowarzyszania się i tworzenia związków zawodowych (art. 11 Konwencji).
W szczególności związek zawodowy podkreślił, że zakaz dystrybucji ulotek i organizowania pikiet przez sąd był niezgodny z prawem, ponieważ miał obowiązywać przez czas nieokreślony, zamiast maksymalnie rok, jak określa ustawa. Ponadto zdaniem związku zakres zakazu działalności był nieproporcjonalnie szeroki.
Od momentu zakomunikowania sprawy polskiemu rządowi w listopadzie 2020 roku trwały rozmowy, które zakończyły się ugodą. Rząd wypłaci związkowi zawodowemu 12 000 euro jako odszkodowanie i na pokrycie innych kosztów procesu.
W postępowaniu przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka Ogólnopolski Związek Zawodowy „Inicjatywa Pracownicza” na prośbę HFPC reprezentował pro bono adw. dr Adam Ploszka z Kancelarii Pietrzak Sidor i Wspólnicy.
