Nowy środek tymczasowy w sprawie sędziego A. Synakiewicza 

Nowy środek tymczasowy w sprawie sędziego A. Synakiewicza

Po wejściu w życie ostatniej nowelizacji ustawy o Sądzie Najwyższym Europejski Trybunał Praw Człowieka dokonał aktualizacji środka tymczasowego zarządzonego w marcu 2022 r. w sprawie sędziego Adama Synakiewicza, który przez 30 dni pozostawał odsunięty od orzekania na mocy zarządzenia Ministra Sprawiedliwości. Trybunał zobowiązał rząd do poinformowania ETPC i skarżącego o wyznaczeniu posiedzeń lub rozpraw przed organem właściwym w jego sprawie na 72 godziny przed terminem takiego posiedzenia lub rozprawy.

Ponadto, rząd ma poinformować Trybunał i skarżącego o składzie, który zostanie wyznaczony do rozpoznania sprawy skarżącego oraz o sposobie powołania członków takiego składu na stanowiska sędziowskie. Z wnioskiem o aktualizację środka zwrócili się do Trybunału prawnicy HFPC reprezentujący sędziego, dr Piotr Kładoczny i dr Marcin Szwed.

W dniu 8 września 2021 r. Minister Sprawiedliwości wydał wobec sędziego Adama Synakiewicza zarządzenie o natychmiastowej przerwie w czynnościach służbowych. Zarządzenie było motywowane tym, że w swoich zdaniach odrębnych oraz wyroku wydanym w jednoosobowym składzie, sędzia Synakiewicz zwracał uwagę na naruszenia prawa wynikające z orzekania przez sędziów powoływanych na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa obsadzonej w trybie określonym w kontrowersyjnej ustawie z 2017 r. Wydane przez Ministra Sprawiedliwości miało obowiązywać do czasu zbadania go przez Izbę Dyscyplinarną, ale nie dłużej niż przez 30 dni. W związku z tym, że w tym czasie nie doszło do wydania uchwały Izby Dyscyplinarnej, sędzia Synakiewicz powrócił do orzekania. W swoim orzecznictwie Izba Dyscyplinarna prezentowała jednak pogląd, że nawet po wygaśnięciu zarządzenia Ministra sprawa mogłaby zostać przez nią zbadana i mogłoby dojść do wydania uchwały o zawieszeniu sędziego. Co więcej, sprawa taka mogłaby zostać rozpoznana na posiedzeniu, bez odpowiedniego wcześniejszego zawiadomienia sędziego.

W marcu 2022 r. ETPC wydał środki tymczasowe w sprawie sędziego Synakiewicza oraz innych sędziów znajdujących się w podobnej sytuacji. Miały on zapobiec organizowaniu posiedzeń dyscyplinarnych z zaskoczenia. Trybunał zobowiązał rząd do poinformowania ETPC i skarżących o wyznaczeniu posiedzeń lub rozpraw przed Izbą Dyscyplinarną w sprawach skarżących na 72 godziny przed terminem takiego posiedzenia lub rozprawy.  Dodatkowo, w czerwcu ETPC zakomunikował rządowi skargi sędziów.

W dniu 15 lipca 2022 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o Sądzie Najwyższym. Zakładała ona m.in. likwidację Izby Dyscyplinarnej i zastąpienie jej Izbą Odpowiedzialności Zawodowej. W Izbie tej ma orzekać 11 sędziów wyznaczonych przez Prezydenta spośród sędziów SN wylosowanych na posiedzeniu Kolegium SN. Zanim dojdzie do wyznaczenia sędziów w tej procedurze, sprawy należące do właściwości Izby Odpowiedzialności Zawodowej mają rozpoznawać sędziowie wyznaczeni przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego.

Po wejściu w życie wspomnianej ustawy, prawnicy HFPC zwrócili się do ETPC z wnioskiem o aktualizację środka tymczasowego zarządzonego w sprawie sędziego Synakiewicza. Zwrócili uwagę na fakt, że środek odwołuje się do Izby Dyscyplinarnej, a więc organu, który przestał już funkcjonować. Jednocześnie zauważyli, że nowelizacja nie eliminuje zagrożenia, że sprawa skarżącego zostanie rozpoznana przez wadliwie powołanych sędziów. W SN nadal orzekają bowiem osoby powołane na wniosek zreorganizowanej Krajowej Rady Sądownictwa i nie można wykluczyć, że zostaną one przydzielone do Izby Odpowiedzialności Zawodowej. Ponadto, Parlament w dalszym ciągu nie dokonał nowelizacji ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, która przywróciłaby Radzie niezależność oraz kształt zgodny z Konstytucją i europejskimi standardami. W dniu 22 lipca 2022 r. ETPC wydał postanowienie o wydaniu nowego środka tymczasowego.