Zapraszamy na konferencję prasową dotyczącą sytuacji migrantów zaginionych na terenie Polski oraz zagrożeń bezpieczeństwa w związku z powrotem strefy zakazu wjazdu i przebywania przy granicy polsko – białoruskiej. Konferencja prasowa odbędzie się w piątek, 28 czerwca, o godzinie 12:00 w Fundacji Kraina przy ul. Puławskiej 67 w Warszawie (wejście z ulicy).
Polska dołączyła do krajów, przed którymi stoi wyzwanie opracowania nowych i długofalowych mechanizmów, które zapewniłyby bezpieczeństwo obywateli i poszanowanie praw osób zaginionych oraz ich rodzin. W ocenie Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka wprowadzona praktyka Straży Granicznej skutkująca nieudokumentowanymi zatrzymaniami, pozbawieniem wolności i zawracaniem migrantów i migrantek poza granice państwa może przyczyniać się do wymuszonych zaginięć. Za „wymuszone zaginięcie”, uważa się „zatrzymanie, aresztowanie, uprowadzenie lub jakąkolwiek inną formę pozbawienia osoby wolności, dokonane przez przedstawicieli państwa albo przez osoby lub grupy osób działające z upoważnieniem, pomocą lub milczącą zgodą państwa, po którym następuje odmowa przyznania faktu pozbawienia wolności lub ukrywanie losów bądź miejsca pobytu takiej osoby, co powoduje, że znajduje się ona poza ochroną prawa”. 25 czerwca 2013 r. Polska podpisała Konwencję ONZ z 20 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem.
HFPC od sierpnia 2023 roku analizuje jeden ze skutków kryzysu humanitarnego - zaginięcia migrantów będące konsekwencją działań polskich funkcjonariuszy Straży Granicznej. Pushbacki są istotnym czynnikiem wzrostu liczby osób zaginionych oraz ofiar śmiertelnych na granicy. Podczas konferencji zostanie przedstawiona skala powyższego zjawiska, sytuacja rodzin zaginionych oraz bariery utrudniające im zgłoszenie zaginięcia i wszczęcie dochodzenia.
Uszczelnianie granic bez nacisku na ochronę praw człowieka oraz mechanizmów bezpieczeństwa (weryfikacja i identyfikacja aktorów obecnych na pograniczu i przeciwdziałanie szarej strefie) nie stanowi skutecznej praktyki, a jedynie doprowadza do sytuacji, w której:
a) ludzie wybierają coraz bardziej nieformalne szlaki; dochodzi również do wzrastającej aktywności przemytników i zagrożenia handlu ludźmi, co było już wielokrotnie podkreślane przez ekspertów ONZ i UNHCR.
b) istnieje sytuacja zwiększonego ryzyka dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli. Brak aktywnego przeciwdziałania nadużyciom może jedynie spotęgować chaos na granicy oraz zwiększyć skalę nadużyć i przemocy.
Podczas konferencji HFPC przedstawi także opinię w zakresie możliwych nadużyć w związku z projektowanymi przez MON zmianami w prawie, które zwalniają żołnierzy z odpowiedzialności za niezgodne z prawem użycie broni.
W konferencji wezmą udział również przedstawiciele organizacji pozarządowych zajmujących się udzielaniem pomocy humanitarnej, rzecznictwem dla osób migrujących oraz monitoringiem aktualnej sytuacji na granicy – m.in. skali codziennych interwencji oraz nadużyć ze strony służb mundurowych.
Konferencja odbędzie się w Fundacji Kraina, gdzie od 15 czerwca trwa wystawa „Poczekalnia” dotycząca sytuacji rodzin, których bliscy zaginęli podczas wymuszonej migracji do Europy.
