25 lipca br. do Urzędu Miasta Gorzów Wielkopolski wpłynęło zawiadomienie o zgromadzeniu publicznym – Marszu Równości – zaplanowanym na 24 sierpnia 2019 r. Decyzją z dnia 19 sierpnia, prezydent miasta zakazał organizacji zgromadzenia. Od decyzji prezydenta organizator marszu złożył odwołanie do Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim. HFPC podjęła interwencję i przed SO w Gorzowie Wielkopolskim złożyła opinię przyjaciela sądu, podkreślając, że ponieważ wolność zgromadzeń podlega ochronie konstytucyjnej oraz międzynarodowej, wszelkie jej ograniczenia powinny mieć charakter „absolutnego wyjątku”. 21.08 sąd uchylił decyzję prezydenta. Marsz Równości w Gorzowie Wielkopolskim odbędzie się 24 sierpnia.
Prezydent miasta zakazuje organizacji Marszu Równości
25 lipca br. o godzinie 00.01 do Prezydenta Miasta Gorzowa Wielkopolskiego wpłynęło zawiadomienie o zamiarze zorganizowania „Marszu Równości”. Minutę wcześniej, o godzinie 00.00, wpłynęło natomiast zawiadomienie o zamiarze zorganizowania innego zgromadzenia – pod nazwą „Informacja o współczesnych zagrożeniach” – w tym samym dniu. Ze względu na fakt, że zgłoszenie zgromadzenia „Informacja o współczesnych zagrożeniach” wpłynęło minutę wcześniej niż zgłoszenie o „Marszu Równości”, prezydent miasta wskazał na pierwszeństwo zgłoszenia organizatorów zgromadzenia „Informacja o współczesnych zagrożeniach”.
16 sierpnia odbyła się rozprawa administracyjna, podczas której podjęto próbę ustalenia zmian miejsca lub czasu planowanego zgromadzenia. Nie udało się tego dokonać, w związku z czym prezydent Gorzowa Wielkopolskiego zakazał zorganizowania „Marszu Równości”. Należy jednak podkreślić, że w decyzji nie wskazano, w jaki sposób jednoczesne zorganizowanie obu marszy przyczynić się może do zaistnienia wysokiego prawdopodobieństwa zakłócenia przebiegu obu zgromadzeń, co stanowiłoby zagrożenie życia i zdrowia ludzi oraz mienia w znacznych rozmiarach.
Od decyzji prezydenta miasta organizatorzy Marszu Równości złożyli odwołanie do Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim.
HFPC interweniuje
Fundacja złożyła w tej sprawie opinię przyjaciela sądu. W tzw. amicus curiae, HFPC zwraca uwagę m.in. na standardy konstytucyjne i międzynarodowe w zakresie wolności zgromadzeń, czy też bezpieczeństwa, które powinno zostać zapewnione przez służby porządkowe. Zwrócono również uwagę na procedury w przypadku marszów „krzyżujących się”.
HFPC podkreśliła, że niezwykle istotną kwestią w kontekście omawianej sprawy jest problematyka zgromadzeń w formie marszów mających się odbyć w tym samym miejscu i czasie. Jeżeli na podstawie złożonych wniosków stwierdzić można kolizję wydarzeń, organizatorzy zgromadzeń oraz organy gminy podczas rozprawy administracyjnej przeprowadzają negocjacje dotyczące czasu i miejsca marszów. W sytuacji, gdy negocjacje nie zakończą się uzgodnieniem czasu, miejsca lub trasy przejścia marszu, w taki sposób by ich przebieg nie zagrażał życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, o pierwszeństwie ustalenia szczegółów marszu decyduje data, godzina raz minuta wniesienia zawiadomienia. Już na etapie projektu nowelizacji ustawy Prawo o zgromadzeniach Helsińska Fundacja Praw Człowieka wskazywała zastrzeżenia do takiego unormowania sytuacji zgromadzeń „krzyżujących się”. Do najbardziej istotnych zagrożeń, na które zwróciliśmy uwagę należy zaliczyć brak wyraźnego przepisu upoważniającego organ gminy do wydania decyzji zakazującej zgromadzenia w przypadku niepowodzenia procedury negocjacyjnej wobec tych organizatorów, których zgłoszenie zarejestrowano później niż pierwszego organizatora. W tym kontekście należy również wskazać, że skonstruowanie procedury zgłoszenia zgromadzenia na zasadzie „kto pierwszy ten lepszy” przyczynić się może do sytuacji, w której organizator, którego zgłoszenie zarejestrowano jako pierwsze, jest w pozycji uprzywilejowanej i nie ma realnej zachęty do podejmowania negocjacji z innymi organizatorami oraz ustępstw na ich rzecz.
W opinii podkreślono również, że to na władzy publicznej ciąży obowiązek zapewnienia ochrony grupom organizującym demonstracje i biorącym w nich udział, bo tylko w ten sposób można realnie gwarantować wolność zgromadzeń, bez względu na stopień kontrowersyjności. Zaznaczono też, że z uwagi na to, że wolność zgromadzeń podlega ochronie konstytucyjnej oraz międzynarodowej, wszelkie jej ograniczenia powinny mieć charakter „absolutnego wyjątku”, a ich dopuszczalność należy oceniać w świetle zasady proporcjonalności.
Według Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, wolność zgromadzeń ma niezwykle istotne znaczenie dla społeczeństwa demokratycznego, które opiera się na wolności prezentowania opinii, ocen i poglądów, pluralizmie oraz poszanowaniu praw i szacunku względem mniejszości. Z wolności zgromadzeń mogą korzystać wszyscy obywatele, bez względu m.in. na poglądy czy cechy osobiste, takie jak orientacja seksualna czy tożsamość płciowa.
