HFPC wyraża głębokie zaniepokojenie w związku ze śmiercią dwóch skazanych, do której doszło na terenie zakładu karnego we Włocławku. Fundacja wystąpiła w tej sprawie z interwencją do Prokuratury Okręgowej we Włocławku.
Śmierć dwóch skazanych w zakładzie karnym
Na temat śmierci dwóch skazanych, Sławomira K. oraz Marcina R., po raz pierwszy poinformował portal tvn24.pl. Według informacji 30 lipca pierwszy z osadzonych mężczyzn źle się poczuł i zmarł tego samego dnia wieczorem po przewiezieniu do szpitala. Drugi ze skazanych zasłabł i zmarł 1 sierpnia podczas doprowadzania go do jednostki. Poprzedniego dnia, gdy przebywał na terenie komendy policji, trzykrotnie wzywano do niego karetkę pogotowia w związku z atakami padaczki. W końcu przewieziono go do szpitala, w którym stwierdzono, że może on być transportowany i przebywać w policyjnym pomieszczeniu dla osób zatrzymanych.
Odpowiedzialność za życie osób pozbawionych wolności ciąży na funkcjonariuszach państwowych
HFPC wystąpiła z interwencją do Prokuratury Okręgowej we Włocławku. Fundacja odwołała się w niej do art. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który gwarantuje prawo do życia – podstawowe i fundamentalne prawo człowieka.
W piśmie podkreślono, że pozbawienie wolności przez funkcjonariuszy państwowych zawsze oznacza przejęcie przez nich odpowiedzialności za życie i integralność fizyczną danej osoby. Odpowiedzialność ta rozciąga się również na zaniedbania prowadzące do zgonu, a wynikające np. z nieudzielenia lub udzielenia niewłaściwej opieki medycznej. Wskazano ponadto, że w przypadku nagłej utraty życia to na władzach spoczywa ciężar przedstawienia przekonującego i satysfakcjonującego wyjaśnienia sytuacji.
Szczególnie wyróżniony został obowiązek władz, polegający na udzieleniu natychmiastowej pomocy lekarskiej osobie pozbawionej wolności, która znalazła się w stanie zagrożenia życia. Z zaprezentowanego w piśmie orzecznictwa ETPC wynika również, że brak leczenia bądź niewłaściwe leczenie osadzonego, który w rezultacie zmarł, stanowi naruszenie art. 2 Konwencji.
HFPC wskazała jednocześnie na aspekt proceduralny art. 2, czyli spoczywający na państwie obowiązek wyjaśnienia każdego przypadku utraty życia, który w sposób oczywisty nie wynika z przyczyn naturalnych. Wymaga on wszczęcia z urzędu śledztwa i – ewentualnie, w dalszej kolejności – procesu, w którym zostanie wyjaśniony całokształt okoliczności sprawy, a osoby odpowiedzialne – ustalone i ukarane. Postępowanie karne, co podkreślono w piśmie, musi być efektywne.
ETPC: śmierć osoby pozbawionej wolności na skutek braku leczenia to naruszenie art. 2 Konwencji
W przeszłości Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu kilkakrotnie stwierdzał naruszenie art. 2 Konwencji w związku z niezapewnieniem opieki medycznej lub pomocy osobom pozbawionym wolności. „Władze mają obowiązek udowodnić, że dołożyły wszelkich starań, aby uratować życie osoby, za życie której odpowiadają. Jeżeli nie wywiążą się z tego obowiązku, wtedy ETPC może orzec, że państwo naruszyło przepisy Konwencji gwarantujące prawo do życia” – mówi Maciej Kalisz, prawnik HFPC.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka od lat zajmuje się podobnymi sprawami. W listopadzie 2017 r. HFPC podjęła interwencję po śmierci Agnieszki Pysz, do której doszło w areszcie śledczym w Warszawie-Grochowie. Z publikacji prasowych oraz ustaleń RPO wynikało, że do zgonu kobiety mogły przyczynić się zaniedbania ze strony personelu medycznego aresztu. Więcej informacji o tej sprawie można znaleźć tutaj.
