RPO, KRS, I prezes Sądu Najwyższego oraz dwie grupy posłów zaskarżyli do Trybunału Konstytucyjnego nowelizację ustawy o Trybunale z grudnia 2015 r. Trybunał wyznaczył termin rozprawy w tej sprawie na 8 i 9 marca 2016 r. HFPC złożyła w tej sprawie opinię przyjaciela sądu.
Przypomnijmy, w grudniu 2015 r. Sejm przyjął w ekspresowym tempie nowelizację ustawy o Trybunale Konstytucyjnym. Nowelizacja wprowadziła szereg kontrowersyjnych rozwiązań w tym m.in. wymóg orzekania w sprawach według kolejności ich wpływu, wymóg podejmowania decyzji większością 2/3 głosów i podniosła liczbę sędziów orzekających w pełnym składzie z dotychczasowych 9 do 13 sędziów. Na etapie prac legislacyjnych HFPC alarmowała, że te rozwiązania doprowadzą do paraliżu prac Trybunału.
W swojej opinii HFPC podsumowuje tryb prac nad projektem nowelizacji. HFPC podkreśla, że nowelizacja ustawy o Trybunale Konstytucyjnym jest jedną z ustaw regulujących kluczowy element ustroju państwa. Przyjęcie w przyszłości tak pospiesznego trybu procedowania nad podobnymi ustawami “stanowić będzie zagrożenie dla stabilności ustroju, jak również może stanowić naruszenie zasady demokratycznego państwa prawa, m.in. z uwagi na fakt, że zbyt szybkie procedowanie ustaw (nie zawierających norm stanowiących vacatio legis) może zagrażać pewności obowiązującego prawa” – czytamy w opinii.
W drugiej części opinii HFPC porównuje również obecną sytuację wokół Trybunału Konstytucyjnego do innych, podobnych kryzysów konstytucyjnych w Europie i na świecie – w tym m.in. Austrii, Rumunii, Rosji jak również na Białorusi i na Węgrzech. W ocenie HFPC doświadczenia innych państw, szczególnie Europy Środkowo-Wschodniej, wskazują, że pospieszne i nakierowane na ograniczenie pozycji sądu konstytucyjnego zmiany prawa mogą skutkować zaburzeniem mechanizmów równoważenia się władz.
