Międzynarodowe organizacje praw człowieka, grupy społeczeństwa obywatelskiego i obserwatorzy wyborów wzywają europejskich i krajowych przywódców do szybkiego zajęcia się próbą rozprawienia się gruzińskiego rządu ze społeczeństwem obywatelskim, podczas gdy kraj zbliża się do październikowych wyborów parlamentarnych.
Od 15 kwietnia 2024 r. Gruzini protestują przeciwko proponowanej ustawie o „przejrzystości wpływów zagranicznych”, która jest uderzająco podobna do rosyjskiej ustawy o „agentach zagranicznych”. Ustawa ta grozi wyposażeniem rządu w narzędzia do tłumienia aktywności społeczeństwa obywatelskiego i niezależnych mediów, wykolejając Gruzję z demokratycznej drogi do integracji z UE.
Pilne i zdecydowane międzynarodowe wsparcie polityczne dla gruzińskiego społeczeństwa obywatelskiego ma kluczowe znaczenie dla obrony gruzińskiej demokracji przed autorytaryzmem w rosyjskim stylu.
Ustawa „o przejrzystości wpływów zagranicznych” wymagałaby od organizacji otrzymujących ponad 20% finansowania z zagranicy zarejestrowania się jako „agenci wpływów zagranicznych”. Niezastosowanie się do tego wymogu skutkowałoby przymusową rejestracją i dochodzeniem prowadzonym przez Ministerstwo Sprawiedliwości Gruzji. Przyjmując tę ustawę przed wyborami 26 października, partia rządząca w Gruzji zyskałaby znaczące narzędzie do znacznego ograniczenia nadzoru obywateli nad procesem wyborczym.
Inspirowane przez Rosję prawo o „zagranicznych wpływach” jest narzędziem do rozprawienia się ze społeczeństwem obywatelskim i niezależnymi mediami.
Podobne przepisy dotyczące „zagranicznych agentów” zostały wprowadzone w Rosji w 2012 roku. Coraz bardziej represyjne poprawki do ustawy doprowadziły do całkowitego unicestwienia niezależnych mediów i działalności społeczeństwa obywatelskiego w Rosji. Niezależna organizacja monitorująca wybory Golos była jedną z pierwszych uznanych za „zagranicznego agenta”. Obecnie niezależna obywatelska obserwacja wyborów w Rosji jest całkowicie zabroniona. W 2022 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka orzekł, że rosyjskie prawo dotyczące „zagranicznych agentów” narusza Europejską Konwencję Praw Człowieka.
Gruzińskie władze uciekają się do przemocy wobec pokojowych demonstrantów: 2 maja 2024 r. gruzińska policja użyła przemocy wobec pokojowych demonstrantów, używając gazu łzawiącego, gumowych kul i armatek wodnych, zatrzymując dziesiątki osób. Bezprecedensowe użycie przemocy przez gruzińskie władze w celu stłumienia pokojowych protestów podkreśla krytyczną potrzebę wsparcia narodu gruzińskiego przez społeczność międzynarodową. Intensywne protesty nadal trwają.
Zalecenia:
- Szefowie państw i rządów UE powinni uznać pilność tej sprawy, ponieważ po przyjęciu ustawy pogorszenie sytuacji społeczeństwa obywatelskiego i uczciwości wyborczej może znacznie przyspieszyć.
- UE powinna wezwać gruziński rząd do zbadania ostatnich przypadków nacisków i nękania obserwatorów wyborów obywatelskich i obrońców praw człowieka w tym kraju.
- Państwa członkowskie UE i ich przedstawiciele w Gruzji powinni okazać solidarność z Gruzinami, którzy wyszli na ulice w obronie swoich demokratycznych praw i europejskiej przyszłości.
- Wraz z przewodniczącymi Rady Europejskiej i Komisji Europejskiej, a także wysoką przedstawiciel/wiceprzewodniczącą, społeczność dyplomatyczna w Gruzji powinna być obecna na gruzińskich ulicach w geście solidarności z narodem gruzińskim.
W przypadku, gdyby gruziński rząd przyjął represyjną ustawę, proponujemy następujące pięć zaleceń do rozważenia przez instytucje europejskie:
- Komisja Europejska powinna wstrzymać proces integracji Gruzji z UE, który wymaga od rządu w Tbilisi spełnienia dziewięciu kroków określonych przez Komisję Europejską, w tym zapewnienia wolnego, uczciwego i konkurencyjnego procesu wyborczego.
- Komisja Europejska powinna zastosować się do rezolucji Parlamentu Europejskiego z 25 kwietnia 2024 r. i wprowadzić środki ograniczające, takie jak zakaz podróżowania i zamrożenie aktywów gruzińskiego oligarchy Bidziny Iwaniszwilego za jego rolę w pogorszeniu sytuacji politycznej w Gruzji, a także sankcje wobec osób odpowiedzialnych za brutalne stłumienie pokojowych protestów.
- Komisja Europejska powinna zawiesić wsparcie budżetowe dla Gruzji i finansowanie projektów rządowych;
- Instytucje europejskie powinny zwiększyć wsparcie finansowe i zbadać alternatywne sposoby wspierania gruzińskiego społeczeństwa obywatelskiego i ruchów demokratycznych, w tym poprzez Europejski Fundusz na rzecz Demokracji.
- UE i jej państwa członkowskie powinny wspierać zakrojone na szeroką skalę i długoterminowe działania w zakresie obserwacji wyborów, zarówno za pośrednictwem instytucji międzynarodowych, takich jak OBWE/ODIHR, jak i obserwatorów krajowych w okresie poprzedzającym październikowe wybory parlamentarne.
Kontekst:
Na początku 2023 r. większość parlamentarna ogłosiła projekt ustawy o „przejrzystości wpływów zagranicznych”. Rząd ostatecznie porzucił ustawę w odpowiedzi na protesty społeczne, ale ponownie zaproponował podobną wersję ustawy w kwietniu 2024 roku. Pomimo obietnic zakończenia swoich planów, rządząca frakcja Gruzińskie Marzenie ponownie wprowadziła projekt ustawy „Przejrzystość wpływów zagranicznych” i przyjęła go w pierwszym czytaniu w dniu 17 kwietnia 2024 r., a trzecie i ostatnie czytanie odbędzie się 17 maja 2024 r.
Apel (w języku angielskim)
