Helsińska Fundacja Praw Człowieka przedstawiła Sądowi Najwyższemu w Kirgistanie opinię przyjaciela sądu (amicus curiae) w sprawie Azimżana Askarowa, kirgiskiego obrońcy praw człowieka, skazanego na dożywocie w 2010 r.
W 2016 r. Komitet ONZ ds. Praw Człowieka wydał decyzję w jego sprawie, w której uznał, że Kirgistan naruszył prawo w zakresie zakazu stosowania tortur i arbitralnego aresztowania oraz prawo do rzetelnego postępowania, w tym w sprawie dotyczącej tortur stosowanych wobec tego obrońcy praw człowieka.
Władze Kirgistanu odmawiają implementacji decyzji Komitetu ONZ ds. Praw Człowieka twierdząc, ze zawiera ona nieobowiązkowe do wdrożenia rekomendacje.
W swojej opinii HFPC analizuje obowiązki Kirgistanu wynikające z ratyfikacji dokumentów międzynarodowych, w tym Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych i Protokołu Fakultatywnego do niego, jak również prawa krajowego. Przystępując do Protokołu Fakultatywnego Kirgistan uznał mandat Komitetu ONZ ds. Praw Człowieka.
„W części krajów, w których działa HFPC zauważamy niepokojącą tendencję negowania charakteru decyzji KPC jako prawnie wiążących dla państwa-strony MPPOiP. Decyzje te traktowane są jedynie jako potwierdzenie zaistniałych faktów i rekomendacja dla państwa, a nie zobowiązanie do podjęcia określonych działań” – mówi dr Aleksandra Iwanowska, prawniczka HFPC.
Uznanie kompetencji Komitetu do rozpatrywania i podejmowania decyzji w indywidualnych sprawach oznacza, że po ponownym rozpatrzeniu sprawy państwo nie może podjąć decyzji identycznej, jak ta, na której oparta została skarga indywidualna. Co więcej, organy państwowe, w tym organy dochodzeniowe, prokuratura i sądy, pełnią funkcje powierzone im w systemie prawnym Kirgistanu składającego się z obowiązujących traktatów międzynarodowych, ogólnie uznanych zasad prawa międzynarodowego, a także prawa krajowego. Zatem brak implementacji decyzji Komitetu ONZ ds. Praw Człowieka pociąga za sobą także naruszenie prawa krajowego, w tym art. 6 Konstytucji.
Helsińska Fundacji Praw Człowieka przywołuje w opinii przyjaciela sądu również niedawne orzecznictwo kirgiskich sądów krajowych w dwóch sprawach, w których na podstawie decyzji Komitetu ONZ ds. Praw Człowieka przyznano kompensację za śmierć ofiar w wyniku stosowania tortur. W obu sprawach Helsińska Fundacja Praw Człowieka złożyła amicus curiae przed sądami w Kirgistanie.
Wykonywania decyzji KPC w krajach Azji Centralnej, w tym Kirgistanie, jest jednym z priorytetowych działań HFPC, ponieważ system ochrony ONZ jest jedynym dostępnym dla ofiar naruszeń praw człowieka w tym regionie.
