W apelu organizacje wskazują na realne zagrożenia związane z pandemią, nie tylko dla samych osób pozbawionych wolności, ale i służb więziennych, innego personelu pracującego w tych instytucjach, ale także dla ogółu społeczeństwa.
Jednostki penitencjarne, w tym przede wszystkim zakłady karne, stanowią bowiem środowisko wysokiego ryzyka przenoszenia chorób zakaźnych, a wytyczne WHO przeciwko rozprzestrzenianiu się COVID-19 nie często są w nich w pełni wdrażane. Organizacje pozarządowe wskazują w apelu m.in. na ryzyko nieprzygotowania służb więziennych i medycznych na wzrost przypadków zarażenia koronawirusem w zakładach karnych. Ponadto wiele państw podjęło lub zamierza podjąć środki mające na celu ograniczenie kontaktu osadzonych ze światem zewnętrznym. Tym samym istnieje ryzyko, że środki podejmowane przez władze w sytuacji pandemii mogą naruszać prawa podstawowe więźniów. Także w Polsce Służba Więzienna w porozumieniu z Państwową Inspekcją Sanitarną wydała w tej sprawie odpowiednie zarządzenia, ograniczające realizację odwiedzin, jak i zatrudnienie zewnętrzne osadzonych.
W związku z powyższym sygnatariusze apelu wzywają organizacje międzynarodowe do wzięcia pod uwagę poważnego zagrożenia dla zdrowia związanego z rozprzestrzenianiem się COVID-19 w zakładach karnych, a w konsekwencji do podjęcia środków w celu zapewnienia, że państwa będą działały skutecznie i z pełnym poszanowaniem praw podstawowych.
Proponowane działania obejmują m.in. zastosowanie instrumentów wsparcia i wpływu na państwa celem zapobiegania i wczesnego wykrywania COVID-19 w zakładach karnych oraz skutecznego mechanizmu monitoringu przestrzegania praw podstawowych osadzonych. Zasadna jest również redukcja populacji więziennej i korzystanie – szczególnie wobec osadzonych z niskimi wyrokami – z takich instrumentów jak warunkowe przedterminowe zwolnienie z odbycia reszty kary pozbawienia wolności czy system dozoru elektronicznego.
