Fundacja zaangażowała się w sprawy dwóch rodzin migranckich, które ubiegały się w Polsce o przyznanie zgody na pobyt humanitarny ze względu na dobro dzieci. W obu przypadkach wyemigrowały one, gdy dzieci były małe. Dorastały one, chodziły do szkół i nawiązywały przyjaźnie w Polsce.
W pierwszej sprawie dzieci przyjechały do Polski wraz z rodzicami w 2016 r., gdy miały odpowiednio 4 i 2 lata. W 2022 roku na wniosek Rzecznika Praw Dziecka zostało wszczęte postępowanie o zgodę na pobyt ze względów humanitarnych dla całej rodziny. W styczniu 2022 roku Straż Graniczna wydała decyzję negatywną w sprawie.
Jednakże po rozpatrzeniu odwołania od tej decyzji, Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców decyzją z dnia 19.11.2024 r. (DL.WIPO.412.313.2023/MO) uchylił zaskarżoną decyzję w całości i udzielił rodzinie zgody na pobyt ze względów humanitarnych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
W decyzji podkreślił, że dzieci długo przebywają w Polsce i uczą się w polskiej szkole. Z uwagi na młody wiek w chwili wyjazdu nie zdążyły nawiązać trwałych więzi z krajem pochodzenia, a o ich integracji świadczą relacje z rówieśnikami, wyniki w nauce oraz biegła znajomość języka polskiego. W części decyzji dotyczącej matki dzieci, organ stwierdził ze wykonanie decyzji o zobowiązaniu jej do powrotu, doprowadziłoby do rozdzielenia rodziny i naruszenia prawa do poszanowania życia rodzinnego.
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców uznał, powrót do kraju pochodzenia dzieci, z dużym prawdopodobieństwem doprowadzi do naruszenia praw dziecka określonych w Konwencji o prawach dziecka w sposób poważnie zagrażający ich rozwojowi psychofizycznemu.
Drugie postępowanie dotyczące udzielenia zgody na pobyt humanitarny zostało również zainicjowane w 2024 r. wnioskiem Rzecznika Praw Dziecka. Sprawa dotyczyła samotnej matki z trójką dzieci, ofiar przemocy domowej. W 2016 r. rodzina otrzymała decyzję Komendanta Placówki Straży Granicznej w Świecku, którą komendant zobowiązał ją do powrotu do kraju pochodzenia, która została utrzymana przez organ drugiej instancji.
W sprawę zaangażował się Rzecznik Praw Dziecka. We wniosku Rzecznik wskazał, że dzieci spędziły większość życie w Polsce, są związane z polskim społeczeństwem, ich naturalnym środowiskiem jest Polska oraz dzieci wykazują silne więzi emocjonalne z krajem, w którym przebywają. 20 listopada 2024 r. Komendant Placówki Straży Granicznej udzielił rodzinie zgody na pobyt ze względów humanitarnych w Polsce (NO-ŚO-III-42244.1.2024).
W decyzji Komendant podkreślił, że udzielenie rodzinie zgody na pobyt ze względów humanitarnych jest zasadne, gdyż nie traktują oni Polski jako kraju tymczasowego pobytu. Polska to miejsce, w którym rodzina osiągnęła stabilizację emocjonalną oraz finansową i w którym dzieciom zostałoby zapewnione poczucie bezpieczeństwa. Wykonanie decyzji w sprawie zobowiązania dzieci do powrotu naruszałoby cytowany wyżej art. 348 pkt. 3 Ustawy o cudzoziemcach, a także byłoby sprzeczne z zasadą kierowania się „dobrem dziecka”, która stanowi bezwzględny obowiązek prawny organów państwowych.
Na czym polega przyznanie zgodny na pobyt humanitarny?
Zgoda na pobyt ze względów humanitarnych jest krajową formą ochrony cudzoziemców (w tym – bezpaństwowców), wobec których toczy się postępowanie w sprawie zobowiązania do powrotu, jednakże ten powrót z ważnych powodów nie jest możliwy. Chodzi o przypadki, w których zobowiązanie go do powrotu może nastąpić jedynie do państwa, w którym zagrożone byłoby prawo do życia, wolności i bezpieczeństwa osobistego, cudzoziemiec mógłby zostać poddany torturom albo nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, mógłby być zmuszony do pracy lub mógłby być pozbawiony prawa do rzetelnego procesu sądowego albo być ukarany bez podstawy prawnej. Zgodę na pobyt ze względów humanitarnych udziela się także w przypadku, w którym wykonanie decyzji w przedmiocie zobowiązania do powrotu naruszałoby prawo do życia rodzinnego lub prywatnego, w rozumieniu przepisów Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności lub naruszałoby prawa dziecka, określone w Konwencji o prawach dziecka przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w stopniu istotnie zagrażającym jego rozwojowi psychofizycznemu.
