Po detonacji elektrowni wodnej Kachowka obrońcy praw człowieka należący do Koalicji Ukraina. 5.00 rano opublikowali oświadczenie, w którym wzywają społeczność międzynarodową do powstrzymania Rosji i popełnianych przez jej władze zbrodni wojennych.
Koalicja obrońców praw człowieka Ukraina. 5.00 rano uznaje eksplozję elektrowni wodnej w Nowej Kachowce w nocy 6 czerwca 2023 r. za zbrodnią wojenną. Choć okoliczności zdarzenia nie zostały jeszcze ustalone, już teraz jest oczywiste, że ci, którzy przypuścili atak na elektrownię, zdawali sobie sprawę z konsekwencji eksplozji.
Dostępne materiały zdjęciowe i wideo świadczące o skali zniszczeń zapory potwierdzają teorię, że została ona wysadzona przy użyciu materiałów wybuchowych. Ostrzał rakietowy nie spowodowałby bowiem tak szybkiego i gwałtownego uszkodzenia konstrukcji. Biorąc pod uwagę doniesienia o możliwej próbie wysadzenia tamy z października 2022 roku, można uznać za wysoce prawdopodobne, że eksplozja była wynikiem celowej detonacji materiałów wybuchowych podłożonych przez Federację Rosyjską.
Tamy i wały przeciwpowodziowe należą do obiektów o jednym z najwyższych poziomów ochrony prawnej określonych w międzynarodowym prawie humanitarnym (MPH). Takie obiekty, wraz z elektrowniami jądrowymi, nazywane są budowlami i instalacjami zawierającymi niebezpieczne siły.
Wysadzenie zapory elektrowni jądrowej Kachowka stanowi poważne naruszenie zakazu ustanowionego w art. 56 Protokołu dodatkowego do konwencji genewskich o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych. Zasada ta zakazuje przypuszczania ataków na obiekty i urządzenia zawierające niebezpieczne siły (tamy, wały oraz elektrownie jądrowe) — nawet jeśli obiekty te są celami wojskowymi — gdy taki atak może spowodować uwolnienie niebezpiecznych sił i w konsekwencji poważne straty wśród ludności cywilnej.
Tego typu bezprawne działania stanowią poważne naruszenie norm międzynarodowego prawa humanitarnego i kwalifikują się jako zbrodnia wojenna. Wysadzenie elektrowni w Nowej Kachowce to kolejny dowód barbarzyńskiego i zbrodniczego charakteru wojny prowadzonej przez Federację Rosyjską.
Wysadzenie zapory jest jedynym współczesnym przypadkiem w historii międzynarodowego wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych, który można zaklasyfikować na podstawie art. 8 ust. 2 lit. b) Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego: "zamierzone przeprowadzanie ataku ze świadomością, iż atak ten spowoduje przypadkową utratę życia lub zranienie osób cywilnych, lub szkodę w obiektach cywilnych, lub rozległą, długotrwałą i poważną szkodę w środowisku naturalnym, które byłyby wyraźnie nadmierne w stosunku do konkretnej, bezpośredniej i całkowitej spodziewanej korzyści wojskowej".
Obecnie trudno jest przewidzieć skutki eksplozji elektrowni oraz ocenić jej konsekwencje dla obwodu chersońskiego i całej Ukrainy. Zalanie dużego obszaru w wyniku eksplozji pozbawi wody pitnej mieszkańców obwodu chersońskiego i tymczasowo okupowanego Krymu. Ponadto stwarza zagrożenie powodziowe i grozi zniszczeniem dziesiątek osiedli oraz przerwaniem funkcjonowania elektrowni jądrowej Zaporoże. Katastrofę ekologiczną na tak dużą skalę należy uznać za ekobójstwo.
Wysadzenie elektrowni Kachowka przez rosyjskie wojsko po raz kolejny wskazuje na całkowite lekceważenie przez Rosję jej międzynarodowych zobowiązań i międzynarodowego prawa humanitarnego. Federacja rosyjska to terroryzuje ludność cywilną i prowadzi ludobójczą politykę wobec narodu ukraińskiego.
Koalicja Ukraina. 5.00 rano podkreśliła, że jedynie deokupacja wszystkich terytoriów Ukrainy położy kres masowym naruszeniom międzynarodowego prawa humanitarnego, praw człowieka i barbarzyńskiemu niszczeniu środowiska, które jest wynikiem rosyjskiej agresji.
Wzywamy świat do podjęcia działań mających na celu pozbawienie Rosji wpływów w Radzie Bezpieczeństwa ONZ i innych organizacjach międzynarodowych.
Zarówno bezpośredni sprawcy, jak i wyższe kierownictwo wojskowo-polityczne Federacji Rosyjskiej muszą zostać pociągnięci do odpowiedzialności za zbrodnię wysadzenia elektrowni w Nowej Kachowce i inne zbrodnie wojenne popełnione przez Rosję w Ukrainie. Organizacje członkowskie Koalicji Ukraina. 5.00 rano stale pracują, by dostarczyć wszystkie udokumentowane dane Międzynarodowemu Trybunałowi Karnemu i innym instytucjom badającym naruszenia międzynarodowego prawa humanitarnego w Ukrainie.
Wysadzenie elektrowni i inne zbrodnie przeciwko środowisku popełnione przez Rosję na terytorium Ukrainy powinny skłonić społeczność międzynarodową do uznania ekobójstwa za piątą zbrodnię podlegającą jurysdykcji Międzynarodowego Trybunału Karnego.
***
Koalicja Ukraina. 5.00 rano rozpoczęła swoją działalność 25 lutego 2022 r., dzień po rozpoczęciu przez Rosję inwazji na Ukrainę. Dziś Koalicja zrzesza 34 organizacje pozarządowe i czterech indywidualnych ekspertów. Połączyli oni swoje wysiłki, aby systematycznie dokumentować zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości popełnione podczas rosyjskiej agresji zbrojnej na Ukrainę. Koalicja jest również zaangażowana w ochronę ofiar wojny rosyjsko-ukraińskiej poprzez istniejące państwowe i międzynarodowe mechanizmy wymiaru sprawiedliwości. Wysiłki te mają na celu osiągnięcie sprawiedliwości poprzez pociągnięcie elity rządzącej Federacji Rosyjskiej do odpowiedzialności za zbrodnię agresji przeciwko Ukrainie. Helsińska Fundacja Praw Człowieka jest jednym z członków Koalicji.
