Wiem, że… | Wolność zgromadzeń a tzw. “rozporządzenia covidowe” 

26.10.2020
Wiem, że… | Wolność zgromadzeń a tzw. “rozporządzenia covidowe”

Elementarz naszych praw i obowiązków w kontakcie z Policją

W ramach naszej akcji tym razem zajmiemy się WOLNOŚCIĄ ZGROMADZEŃ W ŚWIETLE NAJNOWSZYCH OGRANICZEŃ WPROWADZANYCH PRZEZ TZW. „ROZPORZĄDZENIA COVIDOWE”.

Wiem, że wolność zgromadzeń jest wolnością zagwarantowaną w Konstytucji RP.

Wiem, że zgodnie z Konstytucją RP ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane wyłącznie w ustawie. Ponadto ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Wiem, że rozporządzenie jest aktem prawnym położonym poniżej ustawy w hierarchii aktów prawnych w Polsce. W omawianym kontekście oznacza to, że nie może ono samoistnie przewidywać ograniczeń konstytucyjnej wolności zgromadzeń.

Wiem, że Konstytucja dopuszcza, aby ograniczenie wynikające z ustawy było doprecyzowane w rozporządzeniu, nie może ono jednak zmieniać istoty przepisu ustawowego. W naszej opinii, właśnie z taką zmianą istoty regulacji ustawowej mielibyśmy do czynienia w sytuacji, gdy „rozporządzenia covidowe” miałyby stanowić źródło faktycznego zakazu korzystania z konstytucyjnej wolności do zgromadzeń w Polsce.

Wiem, że ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi przewiduje możliwość ustanowienia w rozporządzeniach m.in. zakazu organizowania widowisk i innych zgromadzeń ludności. Niemniej, naszym zdaniem, zakaz ten należy interpretować jako dotyczący wydarzeń o charakterze komercyjnym, nie zaś tych, które są skutkiem realizowania przez obywateli podstawowych politycznych praw jednostki.

Wiem, że ograniczenia konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko gdy są konieczne w demokratycznym państwie – muszą więc spełniać również test proporcjonalności. Natomiast wolność zgromadzeń jest jednym z najważniejszych mechanizmów pozwalających na ochronę procesów społecznych niezbędnych dla funkcjonowania demokratycznego państwa prawa. U jej podstaw leży nie tylko interes poszczególnych jednostek, ale również interes ogólnospołeczny.

Wiem, że Konstytucja RP nie pozwala na generalne ograniczenie wolności zgromadzeń, nawet w wypadku ogłoszenia stanu klęski żywiołowej. Tym bardziej więc, Konstytucja RP nie pozwala na wprowadzenie takich ograniczeń w sytuacji, w której taki stan nie został ogłoszony.

Wiem, że w przypadku nagłego, niemożliwego do wcześniejszego przewidzenia wydarzenia związanego ze sferą publiczną, jeżeli wyrażenie sprzeciwu w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej, możliwe jest dokonanie tego w formie tzw. zgromadzenia spontanicznego.

Wiem, że „organizacja” zgromadzenia spontanicznego nie musi być uprzednio zgłaszana jakiemukolwiek organowi administracji publicznej.

Wiem, że możliwość wyrażania sprzeciwu w formie zgromadzeń, w tym także zgromadzeń spontanicznych, podlega ochronie zarówno z mocy Konstytucji RP, jak i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, co wynika bezpośrednio z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

Wiem, że funkcjonariusz Policji może rozwiązać zgromadzenie spontaniczne tylko jeżeli:

  • jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach,
  • jego przebieg powoduje poważne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku publicznego,
  • powoduje ono istotne zagrożenie bezpieczeństwa lub porządku ruchu drogowego na drogach publicznych,
  • jego przebieg narusza przepisy ustawy – Prawo o zgromadzeniach albo przepisy karne,
  • zakłóca ono przebieg zgromadzenia zwykłego bądź cyklicznego.

Wiem, że przed rozwiązaniem zgromadzenia spontanicznego funkcjonariusz Policji winien dwukrotnie ostrzec uczestników o możliwości jego rozwiązania. Decyzja o rozwiązaniu zgromadzenia jest wydawana ustnie i podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Wiem, że sąd powszechny ma prawo odmówić zastosowania przepisu prawnego niezgodnego jego zdaniem z Konstytucją RP.

Chcesz wiedzieć więcej zapoznaj się z:

Pozostałe tematy akcji “Wiem, że”:

Przydatne informacje: