Wyrok TK nieopublikowany, ale stosowany
Po wydaniu przez Trybunał Konstytucyjny wyroku w sprawie niezgodności z Konstytucją przepisu, przewidującego możliwość przerwania ciąży ze względów embriopatologicznych, media raportowały o przypadkach warszawskich szpitali, które mimo braku urzędowej publikacji orzeczenia powstrzymywały się od wykonywania aborcji ze względu na wady lub chorobę płodu. Fundacja postanowiła sprawdzić jak wygląda w tym zakresie sytuacja w innych szpitalach w całej Polsce.
Z otrzymanych dotychczas odpowiedzi wynika, że Szpital w Świdniku oraz Miejski Szpital Zespolony im. M. Kopernika w Olsztynie deklaruje brak możliwości wykonywania zabiegów przerwania ciąży ze względów embriopatologicznych w związku z decyzją TK. Do Fundacji cały czas spływają odpowiedzi placówek medycznych na pytania o zakres udzielanych świadczeń, dlatego lista tych szpitali może ulec wydłużeniu. Szczegółowe opracowanie zebranych informacji na temat dostępności do zabiegów przerwania ciąży Fundacja przedstawi w późniejszym terminie.
Stan prawny nie uległ zmianie, nadal jest podstawa do przeprowadzania aborcji
W pismach przekazanych szpitalom Fundacja Helsińska podkreśliła, że wobec braku publikacji wyroku TK w Dzienniku Ustaw, to zakwestionowany przez Trybunał przepis ustawy o planowaniu rodziny o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży zachował swoją moc i może, a nawet powinien, być dalej stosowany, gdyż nadal jest częścią obowiązującego w Polsce porządku prawnego. Zgodnie z Konstytucją wejście w życie orzeczenia TK i utrata mocy obowiązującej przepisu następuje z chwilą oficjalnego opublikowania orzeczenia, a nie jego ogłoszenia na sali rozpraw.
Również obawa przed potencjalną odpowiedzialnością lekarza za przerwanie ciąży nie powinna stanowić uzasadnienia dla powstrzymywania się obecnie od przeprowadzania aborcji ze względów embriopatologicznych. Wszystkie zabiegi przeprowadzone przed momentem opublikowania w Dzienniku Ustaw wyrok TK, muszą być oceniane, jako legalne i mające podstawę prawną w chwili ich wykonywania. W takich okolicznościach nie ma podstaw do pociągnięcia lekarza do odpowiedzialności karnej.
Fundacja wskazała również na wadliwości, którymi obciążony jest wyrok TK. Przykładowo w składzie orzeczniczym uczestniczyły osoby nieuprawnione do zasiadania w Trybunale, ponieważ zostały wybrane na miejsca sędziowskie już zajęte. Nieprawidłowościami jest obciążony wybór prezesa TK i można wątpić, czy obecny TK spełnia standardy niezależności i niezawisłości.
W chwili obecnej nie doszło do zmian stanu prawnego i nadal obowiązuje przepis pozwalający na przerwanie cięży ze względów embriopatologicznych. Nie ma żadnych podstaw prawnych do tego, żeby ze względu na nieopublikowaną decyzję TK powstrzymywać się od przeprowadzania aborcji. Pacjentki nadal mają prawo do skorzystania świadczeń medycznych, a szpitale powinny zapewnić kobietom możliwość ich przeprowadzenia. Fundacja deklaruje gotowość udzielania pomocy prawej kobietom, które otrzymają w takiej sytuacji odmowę wykonania zabiegu – mówi adw. Jarosław Jagura, prawnik HFPC.
EDIT: Odpowiedź z Miejskiego Szpitala Zespolonego w Olsztynie
Otrzymaliśmy odpowiedź z Miejskiego Szpitala Zespolonego w Olsztynie na naszą interwencję w sprawie stosowania tzw. wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego aborcji embriopatologicznej.
Szpital poinformował, że wyrok TK nie będzie jednak uwzględniany do czasu jego wejścia w życie jako obowiązującego prawa. Szpital jest świadomy, że dopiero opublikowanie orzeczenia wywoła skutki prawne, a do tej pory nie doszło do sytuacji, której placówka odmówiłaby przeprowadzenia zabiegu przerwania ciąży.
EDIT: Odpowiedź z SP ZOZ w Świdniku
Otrzymaliśmy odpowiedź z Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Świdniku na naszą interwencję w sprawie stosowania tzw. wyroku Trybunału Konstytucyjnego dotyczącego aborcji embriopatologicznej.
Szpital poinformował, że ż wszystkie udzielane procedury ginekologicznę i położnicze – w tym także zabiegi przerywania ciąży – wykonywane są zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami prawa.
Udzielamy pomocy prawnej osobom, które spotkały się z odmową wykonania zabiegu, mimo obowiązywania przepisu pozwalającego na wykonanie aborcji. Osoby zainteresowane prosimy o kontakt pod adresem mailowym:
precedens [at] hfhr.pl
