Raport roczny Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu z wkładem przygotowanym przez HFPC 

29.06.2020
Raport roczny Europejskiego Urzędu Wsparcia w dziedzinie Azylu z wkładem przygotowanym przez HFPC
Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu (European Asylum Support Office – EASO) opublikował 25 czerwca sprawozdanie roczne obejmujące dane z 2019 r[1]. W dokumencie tym przedstawiono kompleksowy przegląd zmian w dziedzinie ochrony międzynarodowej na szczeblu europejskim, jak i w poszczególnych państwach członkowskich. Helsińska Fundacja Praw Człowieka, będąca członkiem EASO Consultative Forum przygotowała wkład do raportu rocznego dotyczący Polski. EASO w sposób obszerny korzystało także z raportu krajowego AIDA przygotowywanego we współpracy z HFPC[2].

Liczba uchodźców w UE znów wysoka, a w Polsce najniższa od 20 lat

Należy zwrócić uwagę, że w 2019 r. w Unii Europejskiej – po raz pierwszy od 2015 r. – ponownie odnotowano wzrost liczby wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej, a kwestia azylu – jak wskazuje EASO – pozostaje jednym z najważniejszych priorytetów w polityce UE. Jednocześnie jednak, liczba osób objętych wnioskami o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce w 2019 r. była najniższą od 20 lat[3]. W ocenie HFPC, na tę sytuację wpływa problem z dostępem do procedury tj. ograniczaniem możliwości złożenia wniosków o ochronę międzynarodową w Polsce. W sprawozdaniu rocznym EASO także wskazuje, że o tzw. odbijaniu uchodźców na przejściu granicznym w Terespolu donosiło wiele źródeł, podobnie jak w roku poprzednim. Fundacja Helsińska również wielokrotnie zwracała uwagę na ten problem, w tym także w swoim raporcie z 2019 r. Jednakże pomimo korzystnych wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, praktyka władz w tym obszarze nie uległa zmianie. HFPC czeka nadal na rozstrzygnięcie skarg w tym przedmiocie złożonych do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

W Polsce detencja małoletnich cudzoziemców oraz ofiar tortur jest nadal problemem

EASO wskazał także, że detencja małoletnich cudzoziemców tj. pozbawianie ich wolności z uwagi na status migracyjny, jak i identyfikacja ofiar tortur jest nadal problemem. Jak zaznaczył w swoim sprawozdaniu, Komitet ONZ przeciwko Torturom (CAT) zauważył potrzebę poprawnej identyfikacji ofiar tortur w Polsce. HFPC także wskazywała na ten problem.

Pomimo rekordowo niskiej liczby uchodźców w Polsce, nadal część z nich trafia do strzeżonych ośrodków dla cudzoziemców, co szczególnie bulwersuje, gdy mamy do czynienia z małoletnimi, jak i ofiarami przemocy. Na przestrzeni dwóch ostatnich lat Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał aż trzy wyroki w sprawach polskich, w których stwierdził, że detencja małoletnich cudzoziemców naruszała ich prawo do życia rodzinnego – mówi Daniel Witko, prawnik HFPC.

Sprawozdanie zawiera także inne istotne informacje dotyczące polskiego sytemu azylowego, w tym w obszarze świadczeń socjalnych czy opieki medycznej. Raport przede wszystkim jednak w sposób kompleksowy opisuje trendy azylowe w UE.

[1] EASO, Sprawozdanie EASO na temat azylu za 2020 r., dostępne pod adresem:  https://www.easo.europa.eu/sites/default/files/EASO-Asylum-Report-2020.pdf

[2] AIDA, The Asylum Information Database, Country Report: Poland—2019 Update, European Commission for Refugees and Exiles.

[3] Według danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców wyniosła 4095 osób, a według danych EASO 4070 osób.