Gaz System - państwowa spółka obsługująca sieć przesyłu gazu Polsce - pozwała aktywistkę z kolektywu Bombelki oraz czasopismo ekologiczne Zielone Wiadomości w związku z opublikowaniem artykułu kwestionującego rozwój infrastruktury gazowej. Zdaniem HFPC to może być próba uciszenia krytyki i tzw. SLAPP. HFPC zapewnia pomoc prawną pozwanym przez spółkę.
Kolektyw Bombelki zrzesza aktywistów klimatycznych, którzy protestują przeciwko przemysłowi gazowemu. Jedna z członkiń kolektywu – Nawojka Ciborska napisała artykuł relacjonujący jeden z happeningów grupy, podczas którego wyrażono sprzeciw wobec planów budowy przez Gaz System pływającego terminalu LNG, który ma umożliwić odbiór gazu ziemnego dostarczanego drogą morską. W artykule autorka powołała się na ustalenia Międzyrządowego Zespół ds. Zmian Klimatu przy ONZ (IPCC), który wskazuje na istotny wpływ gazu na globalne ocieplenie i z tego powodu gaz kopalniany nie powinien pełnić roli paliwa przejściowego ku dekarbonizacji.
Artykuł został opublikowany w Zielonych Wiadomościach - czasopiśmie o profilu ekologicznym, w artykule podkreślono, że produkcja gazu ziemnego jest niebezpieczna dla atmosfery, więc chcąc zapobiec katastrofie klimatycznej, należy odchodzić od tego paliwa, a nie otwierać nowe terminale gazowe.
W odpowiedzi na artykuł spółka Gaz System pozwała Fundację Zielone Światło, wydawcę Zielonych Wiadomości, jak i aktywistkę Bombelków, autorkę wspomnianego artykułu. Gaz System dopatrzył się w działaniach aktywistów naruszenia jego dobrego imienia. Chodzi o stwierdzenie, że nie zważając na negatywne konsekwencje dla klimatu, Gaz System czerpie zyski z rozwoju infrastruktury gazowej. Zdaniem Gaz Systemu takie sugestie pozbawiają go renomy niezbędnej do prowadzenia działalności gospodarczej. Spółka wniosła o zobowiązanie pozwanych do opublikowania przeprosin, a także do zapłaty 20 000 zł na cel społeczny.
Pozew Gaz Systemu może być oceniony jako tzw. SLAPP (ang. strategic lawsuit against public participation), czyli strategiczne działanie prawne przeciwko partycypacji publicznej. Celem SLAPPów jest zastraszenie i uciszenie przeciwnika procesowego, poprzez jego obciążenie finansowe, czasowe i psychiczne.
Aktywiści klimatyczni są częstymi ofiarami SLAPPów. Fundacja EarthRights International opublikowała we wrześniu 2022 r. raport oparty na 152 przypadkach SLAPPów wytoczonych przeciwko aktywistom w związku z ich protestami i działaniami przeciwko paliwom kopalnianym. Duże korporacje i państwowe spółki korzystają z tego narzędzia, aby stłamsić krytykę pod swoim adresem - co istotne, bardzo często uzasadnioną
- podkreśla Zuzanna Nowicka, prawniczka HFPC.
Niestety, aby SLAPP osiągnął oczekiwany efekt, wcale nie musi zakończyć się wygraną podmiotu, który składa pozew. Często już sama perspektywa postępowania sądowego, kosztów i stresu z nim związanego sprawia, że aktywiści decydują się na zakończenie lub ograniczenie swojej działalności, niejednokrotnie ze szkodą dla debaty publicznej i poziomu świadomości społeczeństwa
- mówi adw. Jarosław Jagura, prawnik związany z HFPC, który reprezentuje Nawojkę Ciborską oraz Fundację Zielone Światło.
Choć zjawisko SLAPPów jest w Polsce rozpowszechnione, sądy często nie zauważają, że dane postępowanie ma właśnie taki charakter. Mamy nadzieję, że ta sprawa przyczyni się do wypracowania odpowiednich standardów procedowania ze SLAPPami
– tłumaczy Konrad Siemaszko, prawnik HFPC.
W HFPC sprawa prowadzona jest w ramach pomocy prawnej dla dziennikarzy i dziennikarek wspieranej przez Globalny Fundusz Obrony Mediów UNESCO (Global Media Defence Fund)
