Wielka Izba ETPC wydała wyrok w sprawie ND i NT przeciwko Hiszpanii (skargi nr 8675/15 i 8697/15) stwierdzając jednomyślnie brak naruszenia Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Sprawa dotyczy wydalenia przez władze hiszpańskie do Maroko obywateli Mali i Wybrzeża Kości Słoniowej.
W sierpniu 2014 r. próbowali się oni dostać do hiszpańskiej enklawy Melilla w północnej Afryce wspinając się na płot graniczny. Po tym, gdy udało im się zejść na ziemię, zostali zakuci w kajdanki przez funkcjonariuszy Straży Obywatelskiej i natychmiast przekazani władzom Maroka. Skarżący twierdzą, że nie byli poddani identyfikacji przez władze hiszpańskie, nie mieli możliwości podania powodów swojego działania, nie zostali zbadani przez lekarza ani nie mieli możliwości skorzystania z pomocy tłumacza i prawnika.
Po przekazaniu do Maroka, odmówiono im pomocy medycznej i przetransportowano ich do miejscowości oddalonej o 300 km od Melilli, gdzie pozostawiono ich samych sobie.
Wielka Izba wydaje inny wyrok niż Trybunał
W wyroku z października 2017 r., Trybunał orzekł w tej sprawie naruszenie art. 4 protokołu nr 4 (zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców) oraz art. 13 (prawo do skutecznego środka odwoławczego) w związku z art. 4 protokołu nr 4. Zdaniem Trybunału doszło do tego poprzez niezbadanie indywidualnej sytuacji skarżących przed ich wydaleniem, nie wydano również żadnej decyzji administracyjnej lub sądowej, która stanowiłaby podstawę wydalenia. Ponadto, skarżący nie mieli zapewnionej żadnej możliwości zaskarżenia wydalenia.
W dzisiejszym wyroku Wielka Izba stwierdziła, że skarżący próbowali, wraz z dużą grupą innych osób, siłą wedrzeć się na hiszpańskie terytorium w miejscu do tego nieprzeznaczonym. Tymczasem istniały miejsca przez które można było legalnie wejść na to terytorium, a więc skarżący sami spowodowali, że ich działanie było nielegalne i z tego względu nie wydano indywidualnych decyzji w ich sprawach.
Hiszpański przypadek ważny w kontekście polsko-białoruskiej granicy
Należy podkreślić, że w chwili obecnej przed Trybunałem toczy się szereg spraw dotyczących odmów wjazdu uchodźcom na polsko-białoruskim przejściu granicznym w Terespolu. W tych sprawach skarżący również zarzucili władzom polskim naruszenie zakazu zbiorowych wydaleń
– mówi r.rp. Jacek Białas, prawnik HFPC reprezentujący klientów przed ETPC.
Zdaniem skarżących doszło do tego, poprzez zignorowanie przez funkcjonariuszy Straży Granicznej ich wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej i odesłanie ich z powrotem na Białoruś, pomimo nakazu wydanego przez ETPC (tzw. interim measure).
Różnica pomiędzy sprawą hiszpańską a skargami w sprawach przeciwko Polsce polega przede wszystkim na tym, że skarżący na przejściu granicznym w Terespolu próbowali wykorzystać legalną drogę wjazdu. Ponadto, w postępowaniach prowadzonych na poziomie krajowym, Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wszystkie zaskarżone decyzje o odmowie wjazdu stwierdzając, że Straż Graniczna wadliwie dokumentowała przebieg rozmowy pomiędzy cudzoziemcami a funkcjonariuszami SG, co do deklarowanego przez cudzoziemców celu wjazdu do Polski
– dodał Jacek Białas.
