Umieszczanie skazanych po odbyciu kary w ośrodku w Gostyninie na podstawie ustawy przyjętej w związku ze sprawą Mariusza T. jest nieproporcjonalnym ograniczeniem konstytucyjnej wolności osobistej – wynika z opinii przyjaciela sądu złożonej przez HFPC do Trybunału Konstytucyjnego.
Wnioski o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją zostały zgłoszone zarówno przez Prezydenta oraz Rzecznika Praw Obywatelskich. Ponadto do Trybunału skierowane zostały dwa pytania prawne przez sądy rozpoznające sprawy na podstawie ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób.
HFPC przeanalizowała przebieg procesu legislacyjnego, który doprowadził do uchwalenia ustawy zezwalającej na umieszczanie osób po odbyciu kary pozbawienia wolności w Krajowym Ośrodku Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjacyjnym w Gostyninie. Pierwotnie zamiarem Ministerstwa Sprawiedliwości było wprowadzenie zmian w zasadach orzekania o środkach zabezpieczających wobec osób uważanych w dalszym ciągu za niebezpieczne pomimo odbycia przez nie kary pozbawienia wolności.
Obserwacja przebiegu procesu legislacyjnego prowadzi do wniosku, że regulacje o izolacji w Krajowym Ośrodku są podobne do przepisów kodeksu karnego określających środki zabezpieczające
– wskazuje Barbara Grabowska-Moroz, prawniczka HFPC.
W ocenie Fundacji fakt, iż taka izolacja jest orzekana pod koniec odbywania kary pozbawienia wolności narusza Konstytucję
– dodaje.
Do 1 lipca 2015 r. (czyli w momencie przyjęcia omawianej ustawy) środki zabezpieczające, takie jak np. pobyt w zakładzie psychiatrycznym były orzekane zamiast kary, a nie obok niej. Jedyny wyjątek, który umożliwiał izolację po odbyciu kary musiał być orzeczony w momencie skazania, a nie pod koniec odbywania kary. Tym samym przyjęta ustawa jest obejściem dotychczasowych ograniczeń związanych z pozbawianiem wolności w formie środków zabezpieczających.
Wątpliwości co do zgodności z Konstytucją odnoszą się również do precyzyjności przepisów ustawy, w szczególności pojęć „wysokiego” i „bardzo wysokiego” prawdopodobieństwa popełnienia czynu zabronionego w przyszłości. Brak jednolitej interpretacji tych pojęć potwierdza również orzecznictwo sądów.
Z informacji przekazanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości wynika, że do września 2015 r. wydano 15 prawomocnych postanowień o umieszczeniu osób uznanych za stwarzające zagrożenie w Krajowym Ośrodku w Gostyninie.
