Obowiązkiem Rady Ministrów i Prezydenta RP jest przedstawienie opinii publicznej rzetelnych informacji świadczących o zaistnieniu określonych w Konstytucji podstaw do wprowadzenia stanu wyjątkowego i wskazanie, dlaczego stosowane do tej pory środki zaradcze okazały się niewystarczające. Przedstawione w Rozporządzeniu enigmatyczne sformułowanie odnoszące się do „stanu na granicy” nie stanowi realizacji tego obowiązku.
Niezależnie od powodów wprowadzenia stanu wyjątkowego rodzaje ograniczeń powinny być proporcjonalne do charakteru zagrożenia. W tym kontekście szczególne zaniepokojenie budzi wprowadzenie ograniczeń w postaci zakazu przebywania, ale i utrwalania miejsc, obiektów i obszarów położonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym. Skutkować to będzie nie tylko uniemożliwieniem pracy dziennikarzy, ale także ograniczeniem możliwości monitorowania przez przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego zgodności z obowiązującym prawem działań funkcjonariuszy służb mundurowych oraz świadczenia przez przedstawicieli organizacji społecznych pomocy humanitarnej i prawnej uchodźcom przebywającym na polskim terytorium w obszarze granicy.
Wprowadzone restrykcje stanowią również skrajne ograniczenie prawa opinii publicznej dostępu do obiektywnych informacji na temat wydarzeń na wschodniej granicy Polski i sposobu działania funkcjonariuszy publicznych. To właśnie w tego rodzaju nadzwyczajnych sytuacjach kontrola opinii publicznej jest szczególnie potrzebna i może przyczynić się do zapobiegania dalszym naruszeniom.
HFPC pragnie przypomnieć, że wprowadzenie stanu wyjątkowego w żaden sposób nie zwalnia polskich władz z wypełnienia obowiązków świadczenia pomocy humanitarnej i ochrony międzynarodowej wynikających z wiążących Polskę traktatów, prawa Unii Europejskiej oraz orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
