Wraz z rozwojem i popularnością mediów społecznościowych organy władzy publicznej i osoby pełniące funkcje publiczne (administrujące tymi stronami) arbitralnie blokują użytkowników, którzy wyrażają o nich krytyczne opinie. To ograniczenie dostępu do informacji, a co za tym idzie wolności słowa wynikającej z art. 54 Konstytucji i art. 10 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
14 lutego 2020 r. złożyliśmy opinię przyjaciela sądu w precedensowej sprawie naruszenia uprawnień przez prezydenta poprzez zablokowanie konta internetowego jednego z mieszkańców Inowrocławia na portalu promującym działania władz gminy.
Dziennikarz obywatelski M.B., po serii komentarzy zamieszczonych na profilu Facebookowym urzędu miasta, został decyzją władz zablokowany. M.B. wezwał prezydenta do zaprzestania dyskryminacji, jednak urząd miasta podtrzymał swoją dotychczasową decyzję. W sprawie interweniował Rzecznik Praw Obywatelskich, wskazując że jeżeli władze gminy decydują się prowadzić swój profil zobowiązane są uwzględniać zasady wynikające z przepisów prawa powszechnie obowiązujących i nie zwalnia urzędu z tych zobowiązań regulamin Facebooka. Odpowiadając na pismo Rzecznika, prezydent miasta podkreślił, że profil nie jest finansowany ze środków publicznych, nie można również ustalić przyczyny zablokowania konta M.B., ponieważ grupa odpowiedzialna za administrację profilu, nie pracuje już w urzędzie. Dziennikarz zawiadomił prokuraturę o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przekroczenia uprawnień przez prezydenta, odmówiono jednakże wszczęcia postępowania. Decyzję uzasadniono tym, że do zablokowania doszło, gdy osoba obecnie zajmująca się administrowaniem strony nie pracowała jeszcze w urzędzie.
HFPC składa opinię przyjaciela sądu
W opinii dotyczącej blokowania użytkownika przez organy władzy publicznej, HFPC wskazała, iż blokowanie użytkowników w mediach społecznościowych przez organy władzy publicznej stanowi naruszenie prawa do informacji i swobody wypowiedzi. Do tej pory polskie sądy nie miały okazji wypracować standardu odnoszącego się do tego problemu. Fundacja zwróciła także uwagę na pojęcie wypracowane w amerykańskim orzecznictwie tzw. wyznaczonego forum publicznego (ang. dedicated public forum), które w ocenie HFPC może pomóc w prawidłowej ocenie sprawy. Termin określa przestrzeń kontrolowaną lub będącą własnością państwa, która nie jest tradycyjnym forum publicznym, lecz którą rząd uczynił ogólnie dostępną i przeznaczył na miejsce dyskusji. Organy publiczne lub osoby pełniące funkcje publiczne nie mają obowiązku tworzenia takich miejsc, jeżeli jednak zdecydują się je wyznaczyć, to również wypowiedzi w tej przestrzeni korzystają z gwarancji ochrony swobody wypowiedzi. Należy również wskazać, że w świetle standardów strasburskich działalność strażnicza dziennikarzy obywatelskich zasługuje na wzmocnioną ochronę przed ingerencją w wolność słowa. Podobnie bowiem jak w przypadku mediów tradycyjnych, odgrywają oni kluczową rolę w przestrzeganiu praw i inicjowaniu debaty publicznej.
Opinia została opracowana w ramach grantu Media Legal Defence Initiative pomocy prawnej dla dziennikarzy i blogerów.
