Szkolenia dla dziennikarzy i dziennikarek
Helsińska Fundacja Praw Człowieka zakończyła cykl ogólnopolskich szkoleń dla dziennikarzy i dziennikarek poświęcony działaniom prawnym zmierzającym do stłumienia debaty publicznej (tzw. SLAPPom) oraz zagrożeniom bezpieczeństwa przedstawicieli i przedstawicielek mediów.
Media nieraz muszą mierzyć się z działaniami prawnymi nakierowanym na uciszenie niewygodnych głosów. Mimo ich rzetelnej pracy, do redakcji nierzadko kierowane są pozwy o ochronę dobrego imienia, akty oskarżenia o zniesławienie, masowe wnioski o sprostowanie czy wezwania do publikacji przeprosin. Tego typu działania, znane mediom od lat, w ostatnim czasie coraz częściej określane są nazwą SLAPP, oznaczającą strategiczne działania zmierzające do stłumienia debaty publicznej (z angielskiego Strategic Lawsuits Against Public Participation). Ich kluczowym celem jest ograniczenie niewygodnych głosów poprzez wciąganie uczestników i uczestniczek debaty publicznej w procesy sądowe – a nawet samo straszenie takimi postępowaniami.
Tego rodzaju problemy prawne to niejedyne trudności, z jakimi spotykają się dziennikarze i dziennikarki w związku z ich pracą. Nieraz muszą mierzyć się także z pozaprawnymi niebezpieczeństwami: atakami w sieci (cyberprzemocą) lub z zagrożeniami dla ich bezpieczeństwa fizycznego, np. w czasie relacjonowania demonstracji. Czasem spotykają się również z sytuacjami, w których narażona jest ochrona tajemnicy dziennikarskiej: przesłuchaniami, przeszukaniami czy żądaniami wydania ich służbowego sprzętu, kierowanymi przez służby mundurowe.
Celem szkolenia było przekazanie praktycznej wiedzy zarówno o niektórych zagrożeniach prawnych czyhających na media w ich codziennej pracy, jak i o ochronie prawnej przysługującej dziennikarzom i dziennikarkom.
W części szkolenia poświęconej problemom z uciszaniem debaty publicznej rozmawialiśmy między innymi o tym:
-
z jakiego rodzaju problemami prawnymi najczęściej mierzą się media? Jakie skutki może mieć dla dziennikarza proces cywilny, z czym wiąże się proces karny?
-
Jak w trakcie pracy nad publikacją prasową obniżyć ryzyka przyszłej przegranej w sądzie - w razie ewentualnego procesu? Na co zwracają uwagę sądy w sprawach z obszaru prawa prasowego? Czym dla sądów jest rzetelne dziennikarstwo?
-
Na co zwrócić uwagę po otrzymaniu wniosku o sprostowanie? Jakie znaczenie dla mediów ma postępowanie w trybie wyborczym? Co oznacza wezwanie do zaprzestania naruszenia dóbr osobistych?
Poruszając temat zagrożeń dla bezpieczeństwa dziennikarzy i dziennikarek mówiliśmy między innymi o tym:
-
Jak zgłosić przestępstwo? Czego można oczekiwać, jeżeli złożyło się np. zawiadomienie o otrzymywaniu gróźb lub o pobiciu?
-
Czym jest tajemnica dziennikarska i jak ją chronić przy przesłuchaniu, przeszukaniu czy zatrzymaniu sprzętu?
Szkolenia prowadzili doświadczeni prawnicy i prawniczki Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka znający problemy mediów od strony praktycznej, w tym również prowadzący sprawy mediów lokalnych i znający trudności, z którymi mierzą się na co dzień przedstawiciele dziennikarstwa obywatelskiego.
Szkolenia miały charakter stacjonarny i całodzienny. Zostały przeprowadzone w 6 miastach w Polsce: Krakowie, Poznaniu, Gdańsku, Warszawie, Lublinie i Wrocławiu. Zapisy na szkolenia są już zamknięte.
Szkolenia organizowane są w ramach projektu „Wzmacnianie ochrony wolności mediów – monitoring i edukacja”, realizowanego z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego z Funduszy Norweskich.