Szanowny Panie Premierze, Szanowni członkowie i członkinie polskiego Rządu,
Koalicja na rzecz Ofiar, Ocalałych i Świadków (KOOS), złożona z organizacji działających na rzecz praw ofiar i ocalałych ze zbrodni międzynarodowych, pragnie wyrazić swoje stanowisko wobec uchwały Rady Ministrów w sprawie planowanych uroczystości 80. rocznicy wyzwolenia Byłego Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, ogłoszonej w dniu 9 stycznia 2025 roku, oraz towarzyszących jej wypowiedzi przedstawicieli rządu. Jako organizacje zajmujące się obroną praw osób, które stały się ofiarami zbrodni międzynarodowych, w tym zbrodni wojennych, zbrodni przeciwko ludzkości, zbrodni agresji czy ludobójstwa, pragniemy stanowczo podkreślić znaczenie przestrzegania przez Polskę międzynarodowych zobowiązań, które wykraczają poza jednorazowe deklaracje i wymagają konsekwentnego działania, szczególnie w kontekście naszej roli na arenie międzynarodowej.
Polska jako członek Unii Europejskiej oraz sygnatariuszka kluczowych międzynarodowych traktatów, w tym Statutu Rzymskiego Międzynarodowego Trybunału Karnego, zobowiązała się do przestrzegania zasady odpowiedzialności za zbrodnie prawa międzynarodowego. Działania rządu, które wydają się podważać te zasady, mają nie tylko wewnętrzne konsekwencje, ale także wpływ na naszą pozycję na świecie. Polska pełni obecnie prezydencję w Radzie Unii Europejskiej i w Biurze Zgromadzenia Państw Stron Statutu Rzymskiego. Tym bardziej decyzje rządu nie są bez znaczenia dla utrzymania stabilności systemu międzynarodowego prawa karnego, który jest podstawą pokoju, sprawiedliwości i ochrony praw człowieka.
Zbliżające się obchody 80-tej rocznicy wyzwolenia Auschwitz-Birkenau stanowią wyjątkowy moment oddania hołdu ofiarom zbrodni wojennych i ludobójstwa, których tragiczną historię Polska pamięta i przekazuje światu. Jednakże pozwolenie na udział w tych obchodach osób, na których ciążą poważne oskarżenia o zbrodnie wojenne i naruszenia praw człowieka, niezależnie od kraju, z którego pochodzą, jest sprzeczne z wartościami, jakie Polska, jako kraj z bolesną historią wojenną, powinna nieustannie promować.
Fundacja Sunflowers
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
Polish Center for Torture Survivors