Helsińska Fundacja Praw Człowieka wyraża głębokie zaniepokojenie uznaniem Białoruskiego Stowarzyszenia Dziennikarzy (BAJ) za "formacja ekstremistyczna" przez narodową służbę wywiadowczą Białorusi, KGB. Członkom i współpracownikom BAJ grozi postępowanie karne, jako odwet za obronę praw człowieka w Białorusi. Może im grozić kara do 10 lat więzienia.
7 marca 2023 roku białoruski Komitet Bezpieczeństwa Państwowego (KGB) arbitralnie zakwalifikował BAJ jako "formację ekstremistyczną" i zakazał jej działalności na terenie Białorusi, zgodnie z białoruską ustawą o przeciwdziałaniu ekstremizmowi. W decyzji zarzuca się przewodniczącemu BAJ, Andrejowi Bastunetsowi i wiceprzewodniczącemu Barysowi Haretskiemu, a także sześciu innym członkom Stowarzyszenia, prowadzenie tak zwanej "działalności ekstremistycznej". W komunikacie KGB nie wskazano jednak ani rzekomych działań ekstremistycznych prowadzonych przez członków BAJ, ani charakteru tych działań. BAJ jest pierwszą organizacją praw człowieka, która została zakwalifikowana jako "formacja ekstremistyczna" na Białorusi.
Zgodnie z białoruską ustawą o przeciwdziałaniu ekstremizmowi, określenie grupy jako "ekstremistycznej" nie podlega kontroli sądowej. Ustawa ta klasyfikuje jako "ekstremistyczną" każdą działalność uznaną za "zagrażającą niepodległości, integralności terytorialnej, suwerenności i podstawom porządku konstytucyjnego". Ponadto, "formacja ekstremistyczna" na mocy tej ustawy jest zdefiniowana jako "grupa obywateli, która prowadzi działalność ekstremistyczną; wspiera działalność ekstremistyczną; uznaje możliwość realizacji działań ekstremistycznych; lub finansuje działalność ekstremistyczną". Każdy podmiot, grupa, stowarzyszenie lub organizacja pozarządowa określona jako "formacja ekstremistyczna" ponosi odpowiedzialność karną na podstawie art. 361-1 Kodeksu Karnego Białorusi ("przyłączenie się do formacji ekstremistycznej"), który został wprowadzony w 2021 roku. Od tego czasu zmiany wprowadzające do białoruskiego prawa represyjny arsenał przepisów są wykorzystywane do uciszania wszelkich głosów sprzeciwu w kraju, w tym niezależnych mediów oraz grup i obrońców praw człowieka.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka wraz z organizacją Obserwatorium zdecydowanie potępiają ostatni atak na Białoruskie Stowarzyszenie Dziennikarzy oraz jego liderów i członków, jak również trwające represje wobec organizacji praw człowieka, obrońców wolności słowa i niezależnych dziennikarzy.
Pełen tekst oświadczenia w języku angielskim można przeczytać tutaj.
