Monitorowanie przypadków przekraczania uprawnień ze strony funkcjonariuszy Policji jest stałym elementem działalności Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. W tym kontekście stosowanie przemocy pozostaje wciąż jednym z problemów, co pokazuje praktyka Fundacji i zgłaszane do nas sprawy.
W ostatnich latach HFPC zajmowała się szeregiem spraw, w których funkcjonariusze Policji przekroczyli swoje uprawnienia. W wielu tych sprawach postępowania karne nie zakończyły się ukaraniem sprawców.
Śmierć Igora Stachowiaka
W maju 2016 r. na Komendzie Policji we Wrocławiu zmarł Igor Stachowiak. Z pisemnej odpowiedzi udzielonej HFPC przez Komendanta Wojewódzkiego Policji we Wrocławiu wynika, że wobec Igora Stachowiaka dwukrotnie użyto paralizatora, w tym raz, gdy zatrzymany mężczyzna miał już założone kajdanki.
Mężczyzna zmarł, mimo udzielonej pierwszej pomocy. W świetle najnowszych doniesień medialnych, sprawa ma charakter rozwojowy i wymaga zbadania pod kątem naruszenia zakazu tortur. Śledztwo w tej sprawie trwa od ponad roku.
Śmierć kibica w wyniku interwencji Policji w Knurowie
W maju 2015 r. w Knurowie Policja użyła broni gładkolufowej przeciwko kibicom piłkarskim, w wyniku czego jeden z nich, trafiony gumowym pociskiem w szyję, zmarł po przewiezieniu do szpitala. HFPC wystąpiła do Śląskiego Komendanta Policji i w oparciu o wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Wasilewska i Kałucka p. Polsce wskazała, że Policja powinna była zapewnić obecność karetki pogotowia na miejscu zdarzenia.
W odpowiedzi, Komendant stwierdził, że wskazany przez nas wyrok „odnosi się do sytuacji diametralnie odmiennej [..], co wyklucza analogię pomiędzy wskazanymi zdarzeniami i obowiązkiem zapewnienia przez Policję obecności wykwalifikowanego personelu medycznego podczas zabezpieczenia prewencyjnego meczu piłkarskiego”. Więcej informacji o tej sprawie dostępnych jest tutaj.
Pobicie na Komendzie Policji w Zamościu
W lutym 2015 r. Prokuratura Rejonowa w Krasnymstawie umorzyła śledztwo dotyczące przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy Komendy Miejskiej Policji w Zamościu. Prokurator nie dopatrzył się niezasadnego użycia siły fizycznej względem zatrzymanego (osoby z zaburzeniami psychicznymi), skutkującego nieumyślnym spowodowaniem jego śmierci.
HFPC przedstawiła Sądowi Rejonowemu w Zamościu gwarancje wynikające z prawa do życia, a sąd uznał umorzenie za przedwczesne i skierował sprawę prokuraturze do dalszego prowadzenia.
Pobicie na Komendzie Policji w Lidzbarku Warmińskim
W lutym 2013 r., w celu wymuszenia wyjaśnień, K.J. i K.W. zostali pobici przez funkcjonariuszy podczas przesłuchania w Komendzie Powiatowej Policji w Lidzbarku Warmińskim. Z powodu niemożności ustalenia, którzy funkcjonariusze dopuścili się wskazanych czynów, postępowanie zostało umorzone.
HFPC reprezentowała pokrzywdzonych przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. W 2014 r. Trybunał zaakceptował jednostronną deklarację Rządu, przyznającego, że skarżący byli poddawani torturom w rozumieniu art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Pobicie na juwenaliach w Łodzi
W maju 2016 r. Fundacja interweniowała w KWP w Łodzi w sprawie studenta M.K., który miał zostać pobity podczas juwenaliów przez funkcjonariuszy Policji. Więcej informacji dostępnych jest tutaj.
Pobicie w Jarosławiu i trzykrotne wznowienie postępowania
Od września 2010 r. HFPC monitoruje sprawę przewlekłego postępowania o pobicie na posterunku Policji w Jarosławiu. Od tej pory sąd okręgowy w Przemyślu już trzykrotnie kierował do ponownego rozpoznania postępowanie karne przeciw policjantce oskarżonej o pobicie M.P. Sprawa jest rozpoznawana przez sąd rejonowy w Jarosławiu po raz czwarty.
Postulaty reformy
HFPC od dawna postuluje wprowadzenie prawnych możliwości nagrywania interwencji Policji. „Niewątpliwie przyczyniłoby się to do jednoznacznego rozstrzygania zarzutów ze strony osób, wobec których dokonywane są policyjne interwencje i wpływałoby prewencyjnie na wymiar ewentualnych nadużyć, w szczególności nadużycia siły” – mówi Piotr Kubaszewski, prawnik HFPC.
Problem możliwości dochodzenia swych praw przez osoby kwestionujące sposób przeprowadzenia interwencji podkreślany jest w orzecznictwie ETPC, gdzie w szczególności zwraca się uwagę na newralgiczne miejsca takie, jak pokoje przesłuchań czy policyjne środki transportu. W tych miejscach, w obecnym stanie prawnym, rejestrowanie obrazu lub dźwięku nie jest możliwe, chyba że jest przeprowadzana czynność procesowa.