Nie ma możliwości dokonania transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodzice wpisane są dwie kobiety. Tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. To konsekwencja uchwały NSA z grudnia 2019 r.
HFPC była uczestnikiem postępowania.
Sprawa dotyczyła odmowy transkrypcji aktu urodzenia dziecka, które urodziło się w Wielkiej Brytanii. Zgodnie z brytyjskim aktem urodzenia, rodzicami dziecka były dwie kobiety. Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego odmówił uznania aktu urodzenia, argumentując, że byłoby to sprzeczne z polskim prawem. Decyzja Kierownika USC została utrzymana w mocy przez Wojewodę, a także Wojewódzki Sąd Administracyjny. Sąd podkreślił, że wpisanie do polskich ksiąg stanu cywilnego treści zagranicznego aktu urodzenia, który obok matki dziecka jako drugiego rodzica wymienia kobietę, w konsekwencji czego rodzicami dziecka są osoby tej samej płci, stanowiłoby pogwałcenie podstawowych zasad polskiego porządku prawnego. Rozstrzygnięcie WSA została zaskarżone do Naczelnego Sądu Administracyjnego przez matkę.
NSA: transkrypcji aktu urodzenia nie będzie
W tej sprawie, w grudniu 2019 r., Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale 7 sędziów uznał, że transkrypcja aktu urodzenia zawierającego dane dwójki rodziców tej samej płci jest niedopuszczalna. Dokonanie takiej czynności byłoby nie do pogodzenia z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP, ponieważ doprowadziłoby do tego, że zostałby wydany akt urodzenia zawierający dane osób tej samej płci jako rodziców, a prawo polskie nie przewiduje takiego rodzicielstwa. Więcej o tej sprawie tutaj.
Teraz sprawa wróciła do rozpoznania do składu 3-osobowego, który wiosną 2019 r. zwrócił się o rozstrzygnięcie tego zagadnienia przez skład 7 sędziów. HFPC włączyła się w sprawę i wnioskowała o skierowanie przez NSA pytania prejudycjalnego do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zdaniem Fundacji, odmowa dokonania transkrypcji i uznania rodzicielstwa osób tej samej płci stanowi przeszkodę w korzystaniu z unijnej swobody przemieszczania się. Jednak NSA nie zdecydował się zwrócić się z pytaniem do unijnego Trybunału.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że jest związany uchwałą 7 sędziów NSA z grudnia 2019 r. i wobec tego nie jest możliwe dokonanie transkrypcji aktu urodzenia dziecka, które ma wpisane dwie kobiety jako rodziców. Oznacza to, że tożsamość dziecka może być podważana i kwestionowane mogą być jego więzy z rodzicami. Aby uregulować sytuację prawną dzieci, ich rodzice muszą inicjować odrębne postępowania o wydanie dokumentu tożsamości czy nadanie numeru PESEL, a wynik tych postępowań niestety nie jest pewny
– mówi adw. Jarosław Jagura, prawnik HFPC.
HFPC była uczestnikiem postępowania. Sprawa była rozpoznawana m.in. przy udziale Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka oraz przedstawiciela Prokuratora Krajowego. Matkę dziecka reprezentowały pełnomocniczki z ramienia Kampanii Przeciw Homofobii.
ETPC w analogicznej sprawie
Przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka toczy się postepowanie w analogicznej sprawie, w której w 2015 r. odmówiono transkrypcji aktu urodzenia innej parze. HFPC uczestniczyła wówczas w składaniu skargi do Trybunału. O sprawie można przeczytać więcej tutaj.
Rozstrzygnięcie ETPC będzie kluczowe dla spraw dotyczących transkrypcji aktów urodzenia dzieci par jednopłciowych i może podważyć orzecznictwo sądów polskich niekorzystne dla tych rodzin.