HFPC wyraża głębokie zaniepokojenie w związku ze śmiercią skazanego, do której doszło na terenie zakładu karnego w Sierakowie Śląskim. Fundacja wystąpiła w tej sprawie z interwencją do Prokuratury Okręgowej w Częstochowie.
Śmierć skazanego w zakładzie karnym
O śmierci skazanego HFPC dowiedziała się z publikacji prasowej, która ukazała się 1 marca 2019 r. na portalu wp.pl. Jak wynika z artykułu, mężczyzna po powrocie z pracy został przetransportowany do celi. Po chwili współwięźniowie zorientowali się, że mężczyzna nie daje znaków życia. W doniesieniu prasowym poinformowano, że więzień chorował na serce.
Odpowiedzialność za życie osób pozbawionych wolności ciąży na funkcjonariuszach państwowych
HFPC wystąpiła z interwencją do Prokuratury Okręgowej w Częstochowie. Fundacja odwołała się w niej do art. 2 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, który gwarantuje prawo do życia – podstawowe i fundamentalne prawo człowieka.
W piśmie podkreślono, że pozbawienie wolności przez funkcjonariuszy państwowych zawsze oznacza przejęcie przez nich odpowiedzialności za życie i integralność fizyczną danej osoby. Odpowiedzialność ta rozciąga się również na zaniedbania prowadzące do zgonu, a wynikające np. z nieudzielenia lub udzielenia niewłaściwej opieki medycznej. Wskazano ponadto, że w przypadku nagłej utraty życia to na władzach spoczywa ciężar przedstawienia przekonującego i satysfakcjonującego wyjaśnienia sytuacji.
Szczególnie wyróżniony został obowiązek władz, polegający na udzieleniu natychmiastowej pomocy lekarskiej osobie pozbawionej wolności, która znalazła się w stanie zagrożenia życia. Z zaprezentowanego w piśmie orzecznictwa ETPC wynika również, że brak leczenia bądź niewłaściwe leczenie osadzonego, który w rezultacie zmarł, stanowi naruszenie art. 2 Konwencji.
HFPC wskazała jednocześnie na aspekt proceduralny art. 2 – „Na państwie spoczywa obowiązek wyjaśnienia każdego przypadku utraty życia, który w sposób oczywisty nie wynika z przyczyn naturalnych. Wymaga on wszczęcia z urzędu śledztwa i – ewentualnie, w dalszej kolejności – procesu, w którym zostanie wyjaśniony całokształt okoliczności sprawy, a osoby odpowiedzialne – ustalone i ukarane.” – mówi Piotr Kubaszewski, prawnik HFPC. „Co istotne postępowanie karne, musi być efektywne” – dodaje.
ETPC: śmierć osoby pozbawionej wolności na skutek braku leczenia to naruszenie art. 2 Konwencji
W przeszłości Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu kilkakrotnie stwierdzał naruszenie art. 2 Konwencji w związku z niezapewnieniem opieki medycznej lub pomocy osobom pozbawionym wolności. „Nie budzi wątpliwości, że od funkcjonariuszy należy oczekiwać zdolności do dostrzeżenia sytuacji nagłego pogorszenia się stanu osadzonego oraz natychmiastowego wezwania pomocy” – mówi Julia Gerlich, prawniczka HFPC. „Zaniedbanie tego obowiązku stanowić może naruszenie art. 2 Konwencji, ze względu na szczególny odpowiedzialność ciążącą na państwu względem osób pozbawionych wolności” – dodaje.
Helsińska Fundacja Praw Człowieka od lat zajmuje się podobnymi sprawami. W listopadzie 2017 r. HFPC podjęła interwencję po śmierci Agnieszki Pysz, do której doszło w areszcie śledczym w Warszawie-Grochowie. Z publikacji prasowych oraz ustaleń RPO wynikało, że do zgonu kobiety mogły przyczynić się zaniedbania ze strony personelu medycznego aresztu.
Więcej informacji o tej sprawie można znaleźć tutaj.