Wyrok TSUE: wspólne stanowisko organizacji społeczeństwa obywatelskiego Хельсинкский фонд по правам человека

Zwróciły w nim uwagę na to, że TSUE przesądził, że proces powoływania sędziów musi spełniać wymogi skutecznej ochrony sądowej. Wskazał, że wszystkie polskie sądy, jako sądy unijne, muszą odpowiadać standardom określonym w wyroku.

Finalną ocenę, czy tak jest, Trybunał pozostawił jednak sądom krajowym. Zwrócił jednak uwagę na szereg okoliczności, które powinny być wzięte pod uwagę, przez sąd dokonujący takiej oceny. Ocena taka powinna uwzględniać  wszystkie istotne okoliczności faktyczne i prawne. Wskazał ponadto na zagadnienia, które będą musiały być wzięte pod uwagę, w realiach konkretnej sprawy, w której zadano pytanie prejudycjalne. Wśród nich wymienił m.in. nieprawidłowości w zakresie powoływania członków KRS, upolitycznienie części z nich oraz brak skutecznej kontroli sądowej decyzji wydawanych przez KRS. W zakresie Izby Dyscyplinarnej podniósł zaś kwestię jej autonomii organizacyjnej, czy jej wyłączną właściwość do rozpoznawania spraw dotyczących przymusowego przeniesienia sędziego w stan spoczynku.

We wspólnym stanowisku organizacje pozarządowe zwracają uwagę, że wyrok TSUE otwiera polskim sądom drogę do weryfikowania niezależności innych sądów, nie tylko Izby Dyscyplinarnej. Wzywają, wszystkich aktorów uczestniczących w polskim wymiarze sprawiedliwości o rozważenie powstrzymania się od działania, jeśli działanie to mogłoby narazić bezpieczeństwo prawne, czy prawo jednostki do sądu.

Wskazują ponadto na to, że wykonanie tego orzeczenia stanowi obowiązek wszystkich władz Rzeczpospolitej Polskiej. W ich ocenie, wyrok ten powinien być wykonany niezwłocznie, z pełnym poszanowaniem praw obywateli, którzy pokładali zaufanie w polskim wymiarze sprawiedliwości. Niewykonanie wyroku, ich zdaniem, przyczyni się do pogłębiania chaosu prawnego i skutkować będzie nieuznawaniem orzeczeń polskich sądów przez sądy innych państw członkowskich UE.