Helsińska Fundacja Praw Człowieka przedstawia rekomendacje dotyczące działań, które powinny zostać podjęte przez władze Rzeczypospolitej Polskiej, aby na granicy polsko-białoruskiej, a właściwie na całym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przywrócone zostały zasady praworządności oraz gwarancje poszanowania praw i wolności człowieka.
Podjęcie proponowanych działań, sprowadzające się de facto do poszanowania prawa krajowego i obowiązujących standardów prawa międzynarodowego, w niczym nie zagraża bezpieczeństwu Polski, ani w żaden sposób nie naraża porządku publicznego. Wręcz przeciwnie – doprowadzi do przywrócenia porządku prawnego na granicy i poddania ruchów migracyjnych kontroli ze strony państwa, przy jednoczesnym poszanowaniu praw osób migrujących i bez sprowadzania na te osoby ryzyka utraty zdrowia czy życia. Zakończy też stan chaosu wywołany m.in. stosowaniem przez Straż Graniczną rażąco niezgodnej z prawem procedury zawracania do linii granicy (pushbacki), opisanej w § 3 ust. 2b rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych (tzw.: Rozporządzenie Graniczne).
Proponowane przez Fundację działania to:
- uznanie jurysdykcji państwa polskiego w pasie ziemi leżącym między faktyczną linią granicy a zaporą graniczną,
- respektowanie prawa osób migrujących do ubiegania się w Polsce o ochronę międzynarodową,
- natychmiastowe uchylenie niezgodnego z prawem Rozporządzenia Granicznego,
- zmiana sposobu postępowania wobec osób przekraczających granicę, które nie deklarują zamiaru ubiegania się o ochronę międzynarodową,
- stworzenie legalnych ścieżek wjazdu do Polski dla osób poszukujących takiej ochrony,
- nowelizacja art. 303b ustawy cudzoziemcach, ustanawiającego uproszczoną procedurę zobowiązywania cudzoziemców do opuszczenia Polski, w kierunku zapewnienia odpowiednich standardów poszanowania praw człowieka,
- ratyfikacja Konwencji ONZ z dnia 20 grudnia 2006 r. w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem.
Rekomendacje Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka zostały przesłane Podsekretarzowi Stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, profesorowi Maciejowi Duszczykowi, 5 marca 2024 r. Zachęcamy do zapoznania się z tym dokumentem, link pod tekstem.